Монголчууд өмнөх ямар ч тэмцлээр "ТӨРИЙН ОРДОН"-доо халдаж байгаагүй

Бид тэр "хар өдөр"-ийг мартаагүй, мартах ч ёсгүй. Ид хийж бүтээх насан дээрээ явсан таван сайхан залуу алтан амиа өргөсөн 2008 оны долдугаар сарын 1-ний тэр "хар өдөр".

УИХ-ын ээлжит сонгуулийн үр дүнг эсэргүүцсэн иргэд төв талбайг зорьж, тайван замаар үзэл бодлоо илэрхийлж байсан ч тэднийг хаанаас шидсэн нь үл мэдэгдэх "чулуу" турхирсан нь таван сайхан залуугийн амийг авч одоход хүргэсэн байдаг. 
 

Энэ "хар өдөр"-ийн балгаар жагсаалд оролцсон 800 гаруй иргэн баривчлагдаж, тэдний 226-г нь яллагдагчаар татсан. Нөгөө талд таван иргэний амийг хөнөөсөн хэрэгт цагдаагийн хурандаа нар нэр холбогдож, ял авсан гашуун түүх бидэнд бий.  

Гэхдээ жагсагчид цагдаа нартай зодолдож, чулуу шидэж, тааралдсан болгоноо эвдэн сүйтгэж, одоогийн МАН, тэр үеийн МАХН-ын байрыг хүртэл галдан шатаасан. Энэ үеэр таван иргэн амиа алдсан дэндүү харамсалтай үйл явдал болсон ч тухайн үед жагсагчид Төрийн ордон руу дайрах нь битгий хэл нэг ч чулуу авч шидээгүй билээ. 

Харамсалтай нь, нүүрсний хулгай гэж нэрлээд буй хэрэгт холбогдсон улстөрч, албан тушаалтнуудыг ил тод болгохыг шаардан, тэмцэж буй тайван жагсаал хоёр дахь өдрөө эмх замбараагүй байдалд шилжиж, Төрийн ордон руу дайрч эхэлсэн юм. Залуус голдуу жагсагчид Төрийн ордны гол хаалгыг эвдэж, хашааг нь нурааж, эсэргүүцлээ илэрхийлсэн нь Монголд анх удаа харсан дүр зураг байлаа. 

Энэ бүхний араас жагссан ч, тэмцсэн ч хуулийн хүрээнд байхгүй бол залуус хэлмэгдэж, цаашлаад амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирох вий гэсэн болгоомжлол төрж байна. 
 

Нэг зүйлийг л бид хаана хаанаа ойлгох хэрэгтэй. Аливаа тэмцэл, жагсаал хуулийн хүрээнд байх ёстой. Бид сайн ч, муу ч төртэй бас хуультай оронд амьдардаг гэдгийг мартаж болохгүй.  

Жишээ нь, Монгол Улсын Төрийн  тусгай хамгаалалтын хууль, Төрийн ордны тухай хууль гэх мэт хуулиуд бий. Уг хуулийн гуравдугаар бүлгийн 11 дүгээр зүйлд Төрийн ордны нутаг дэвсгэрт хориглох зүйлийг товч, тодорхой заасан байдаг. Хэрэв зөрчсөн тохиолдолд тухайн хэргээс нь шалтгаалж Төрийн албаны тухай хууль болон Эрүүгийн тухай хууль, Зөрчлийн тухай хуулиар шийтгэнэ гэжээ. Энэ бол жагсагчдын зайлшгүй мэдэх ёстой зүйлсийн нэг. 

11 дүгээр зүйл. Төрийн ордон, түүний нутаг дэвсгэрт хориглох зүйл
 

11.1. Төрийн ордон, түүний нутаг дэвсгэрт дор дурдсан зүйлийг хориглоно
 

11.1.1. Энэ хуульд зааснаас бусад байгууллага Төрийн ордонд байрлах,

11.1.2. Төрийн ордны хурал, зөвлөлгөөн, уулзалтын танхим, албан тасалгаанд энэ хуульд зааснаас бусад үйл ажиллагаа явуулах,

11.1.3. Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгч, Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу цэргийн жагсаал, баяр ёслол үйлдэх болон хуульд заасан үндэслэл бий болсны улмаас Төрийн ордныг хамгаалах зайлшгүй шаардлагатайгаас бусад тохиолдолд Төрийн ордны нутаг дэвсгэрт цэрэг, цагдаагийн хүч, байлдааны зэвсэг, техник хуралдуулах,

11.1.4. Төрийн ордон, түүний нутаг дэвсгэрт жагсаал, цуглаан, өлсгөлөн, суулт хийх зэргээр шаардлагаа илэрхийлэх, Төрийн ордонд нэвтрэгчид саад хийх,

11.1.5. Төрийн ордны нутаг дэвсгэрт Засгийн газрын зөвшөөрөлгүйгээр барилга байгууламж барих, хамгаалалтын албаны зөвшөөрөлгүйгээр засварын ажил хийх, газар ухах,

11.1.6. Төрийн ордон, түүний нутаг дэвсгэрт энэ хуулийн 9.2.-т заасан журмаар зөвшөөрөгдсөнөөс бусад үйлчилгээ явуулах,

11.2. Төрийн ордонд нэвтрэгчид дор дурдсан зүйлийг хориглоно
 

11.2.1. Тэсэрч дэлбэрэх, амьсгал боогдуулах, нулимс асгаруулах, хордуулах, мансууруулах болон цацраг идэвхт бодис, зэвсэг хэрэгсэл авч орох,

11.2.2. Зохих журмын дагуу олгосон нэвтрэх үнэмлэхэд зааснаас өөр хаалгаар нэвтрэх, үнэмлэхэд заасан хугацааг хэтрүүлэх, бусдын үнэмлэхийг ашиглах,

11.2.3. Төрийн ордон дахь эд хөрөнгө, хүндэтгэлийн зүйлийг гэмтээх,

11.2.4. Төрийн ордон, түүний нутаг дэвсгэрт согтуугаар нэвтрэх, төрийн ёслолын чанартай арга хэмжээнээс бусад тохиолдолд согтууруулах ундаа хэрэглэх.

Эндээс харахад, Төрийн ордны гол хаалга, хашааг эвдэхэд гар оролцсон, өдөөн турхирсан иргэд хуулийн хариуцлага хүлээнэ гэсэн үг. Хууль хяналтын байгууллагынхан тэдэнд хариуцлага тооцох нь цаг хугацааны л асуудал.

Үзэл бодлоо тайван замаар илэрхийлж, төр засгийнхаа болж бүтэхгүй байгаа зүйлийг шүүмжлэх гэж жагсаж, цугласныхаа төлөө  гэмт хэрэгтэн болох, цаашлаад эрүүл мэнд, амь насаараа хохирвол яах вэ гэдэг асуулт гарч ирж байна. Тиймээс л ямар ч хэлбэрээр жагсаж цуглан, үзэл бодлоо илэрхийлсэн бай хуулийн хүрээнд байх нь чухалыг сануулахад илүүдэхгүй болов уу.

Төрийн ордонд жагсаалтай холбоотой хэлцэл, яриа хийх бол жагсагчдын төлөөлөл тийш ойлголцон, нэвтэрдэг бичигдсэн, бичигдээгүй аливаа дэг ёсыг ухаж, уур бухимдлынхаа урд тавих ухаанаа тавьж тэмцэх нь чухал шүү.