Үндсэн хуулийн өөрчлөлт 76/152 ба ИРГЭДИЙН БАЙР СУУРЬ

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар 2023 оны 85 дугаар захирамжаар гишүүдийг тойрогт нь ажиллуулахаар томилсон юм. Улсын Их Хурлын гишүүд тойрогтоо ажиллаж, Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийн төсөл, түүний хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн талаар иргэд, сонгогчдод танилцуулж, саналыг авах үүрэгтэй. Энэ дагуу Улсын Их Хурлын гишүүд ажиллаж байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийн төсөлд УИХ-ын гишүүдийн тоог 152 болгон хүн амын тоотой уялдуулан нэмэгдүүлэх, Их хурлын нийт гишүүний 50 хувийг мажоритар, 50 хувийг пропорциональ аргаар сонгох зохицуулалтыг тусгасан юм.

Тэгвэл Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийн төслийг, тэр дундаа гишүүдийн тоог нэмэх эсэх асуудалд иргэдээс санал авахад дараах байр суурийг илэрхийлсэн байна.

1

-УИХ-ын дэд дарга С.Одонтуяа, УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг нар Баянгол дүүрэгт ажиллахад, дийлэнх нь 108-120 хооронд байхыг дэмжжээ.

2

-СХД-ээс сонгогдсон Улсын Их Хурлын гишүүн П.Анужин, Э.Батшугар, Б.Жаргалмаа, Н.Учрал нар тойргийн иргэддээ төслийг танилцуулахад улс орны тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлыг хангах үүднээс УИХ-ыг 100-123 гишүүнтэй болгох нь зүйтэй гэдэг саналыг олонтаа хэлжээ. Мөн Б.Жаргалмаа гишүүн тус дүүргийн зарим хорооны иргэдтэй уулзалт хийхэд гишүүдийн тоог 152-оос цөөн байх нь зөв, парламентын бүрэлдэхүүнийг өргөжүүлснээр өрсөлдөөн, шударга ёс ноёлож, ил тод байдал хангагдах ач холбогдолтой гэдэг саналуудыг хэлсэн байна.

3

-УИХ-ын гишүүн Ц.Идэрбат Хэнтий аймагт ажиллахад иргэд Сонгуулийг мажоритар болон пропорционал хосолсон тогтолцоогоор явуулах нь зүйтэй хэмээн онцлоод гишүүдийн тоог 120 байхыг дэмжиж байгаагаа хэлжээ.

4

-УИХ-ын гишүүн Х.Баделхан Баян-Өлгий аймагт ажиллаж байна. Хэлэлцүүлэгт оролцсон иргэд Сонгуулийг мажоритар болон пропорционал хосолсон тогтолцоогоор явуулахыг, түүнчлэн ард түмнийг төлөөлөх парламентын чадавх, хариуцлагыг дээшлүүлж, сонгогчдыг төлөөлөх мандатын тоог нэмэгдүүлэх нь зүйтэй хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлжээ. Ингэхдээ санал хэлсэн иргэдийн зарим нь гишүүдийн тоог 152-оос арай багасгах шаардлагатай гэж үзэж байна.

5

-УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр, Г.Дамдинням, Б.Жавхлан нар Дархан-Уул аймагт ажиллаж байна. Уулзалтад оролцсон иргэд төсөл дэх сонгуулийн холимог тогтолцоотой болгох өөрчлөлтийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлсний зэрэгцээ саналын хуудсыг гараар тоолох, сонгуулийг шударга явуулахтай холбоотой саналуудыг хэлжээ. Түүнчлэн төлөөллийн чадавхийг бэхжүүлэх үүднээс нийгмийн бүлгүүд, салбарын төлөөллийг багтаах агуулгаар парламентыг өргөтгөж, УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэхийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн байна.

6

-УИХ-ын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар Увс аймагт ажиллаж байна. Иргэдийн зарим нь гишүүдийн тоог нэмэх шаардлагагүй гэж үзэж байгаа бол нөгөө хэсэг нь цаг үетэйгээ хөл нийлүүлж гишүүдийн тоог нэмж болох ч 152-оос бага байх нь зүйтэй гэж байв. Эсрэгээрээ төлөөллийн зарчмыг хангаж нийгмийн бүх бүлгээс УИХ-ын гишүүд сонгогдох ёстой учраас 152 гишүүнтэй болгох зохицуулалтыг дэмжсэн иргэд ч байв.

7

-УИХ-ын гишүүн Г.Ганболд, Д.Тогтохсүрэн нар Өвөрхангай аймагт ажиллаж байна. Төсөл дэх 152 гэсэн тоонд иргэд олон талын санал шүүмжлэл хэлж, парламент 100, 108 орчим гишүүнтэй байх нь зүйтэй гэдэг саналыг олонтаа илэрхийлжээ.

Улсын Их Хурлын гишүүд тойрогтоо тавдугаар сарын 8-ны өдрөөс эхлэн 7 хоногийн хугацаатай ажиллана.

Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийн төсөл, түүний хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн талаар иргэд, сонгогчдод мэдээлж, танилцуулан, иргэдийн байр суурийг сонсож, холбогдох саналыг авч, нэгтгэнэ.

Ийнхүү нэгтгэсэн тайлан мэдээгээ энэ сарын 17-ны дотор Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд ирүүлэх бөгөөд тус Байнгын хороо иргэдийн саналыг нэгтгэн Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийн төслийг хоёр, гурав дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Ажлын хэсэгт 18-ны дотор хүргүүлэх юм.