Засгийн газрын 4.5 тэрбум ам.долларын зээл хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэл үүсчээ

  Монгол Улсын гадаад өрийн хэмжээ өнөөдөр аюулын харанга дэлдээд буй юм. Үүнийг баталсан нэгэн ноцтой мэдээлэл олдоод байна. Монгол Улс нийт 23.4 тэрбум ам.долларын зээлийн өртэй. Энэ өрийн ихэнхийг өнгөрсөн Шинэчлэлийн Засгийн газрын үед тавьсан байдаг. Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын үед Эдийн засгийн хөгжлийн сайдаар ажиллаж байсан Н.Батбаяр нарын Хөгжлийн банкны эх үүсвэрээр авсан их хэмжээний зээл хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэлд хүрчээ.

Тодруулбал, Хөгжлийн банк үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд Монгол Улсын Засгийн газар, Хөгжлийн банкны баталгаатайгаар олон улсын хөрөнгийн болон гадаад зах зээлээс босгосон үнэт цаас, зээлүүд болох 4.5 тэрбум орчим ам.доллартай тэнцэх хэмжээний гадаад валютын эх үүсвэрүүд хугацаанаасаа өмнө эргэн дуудагдах өндөр эрсдэл бий болсон байна. Зээл хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэл үүссэн гэдэг нь тухайн зээлийн хөрөнгө оруулалт, зарцуулалт маш муу байгаагийн нэг илрэл. Чанаргүй зээл, муу төсөлд хөрөнгө оруулсны үр дүн нь хугацаанаасаа өмнө дуудагдах, зээлээ төлж чадахгүйд хүрэх явдал байдаг ажээ.

Бидний мэддэгээр Чингис, Самурай бондыг Монгол Улсын Засгийн газар олон улсын хөрөнгийн биржид худалдаалж байсаныг санаж байна. Харин үүнээс өөр бондын талаар мэдээлэл хомс явж ирсэн юм. Тэгвэл өмнөх Засгийн газрууд олон улсын зах зээлд Мазаалай, Дам Сам бондыг гаргаж байжээ. Мазаалай бондоос 500 сая ам.доллар, Дам Сам бондоос 1 тэрбум юанийн зээл босгож байжээ. Дээрх бондууд болон, Засгийн газар, Хөгжлийн банкны зээлүүд хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэл үүссэн байна.

Хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэл үүссэн зээлүүд 

Мөн Хөгжлийн банкны 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний байдлаарх санхүүгийн үзүүлэлтүүд нь хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй гэрээний зүйл заалтыг зөрчиж улмаар тус банкны 105.4 сая ам.долларын эх үүсвэр хугацаанаасаа өмнө дуудагдах эрсдэл үүссэн аж. Энэ талаар ч өмнө нь Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Б.Батбаяр цухуйлгаж байсан удаатай. Тэрээр хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл буурсан, эдийн засаг хямарсан гэх шалтгаанаас болж бусад зээлүүд ч гэсэн хугацаанаас нь өмнө татагдах эрсдэл үүсч, хөрөнгө оруулагчид зээлээ шаардаад эхэлсэн. Манайд зээлдүүлэгч нар банкийг найдваргүй боллоо гэсэн үүднээс л хөрөнгө оруулагчид мөнгөө татна, торгууль тавина гэж мэдэгдэж байгаа” гэсэн тайлбарыг хийж байлаа. Ийнхүү Монгол Улсаас олон улсын байгууллагууд хугацаанаасаа өмнө зээлээ нэхэж эхэлсэн нь дотоодын төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэгчид зээлээ хугацаандаа төлөхгүй байгаатай холбоотой юм.

 Ийнхүү Монгол Улсын өр зээлийн байдал ноцтой байдалд хүрсэн тул манай төрийн удирдлагууд түргэн авч, гаднаас бага хүүтэй зээл босгох эрэлд гарсан мэдээлэл байгаа юм. ОХУ, БНХАУ-аас зээл авахаар Засгийн газар хөөцөлдөж эхэлсэн байна.

Т.Амараа