Б.Тулга: Хориг тавихгүй бол Ерөнхийлөгчийг хуйвалдсан гэж дүгнэнэ

МАХН-аас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад хандан УИХ-ын Сонгуулийн хуульд хориг тавихыг хүссэн албан бичиг хүргүүлээд байгаа. Уг албан бичигтэй холбогдуулан МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Тулгаас дараах тодруулгыг авлаа.

-МАХН-ын хүсэлтийн дагуу Сонгуулийн тухай хуульд өөрч­лөлт оруулах хуулийн хугацаа бий юу?

-Одоогоор баталсан байгаа сонгуулийн хууль нь сонгууль явуулахаас нэг жилийн дотор хуулийг өөрчилж болохгүй гэсэн зөрчилтэй заалттай. Энэ хууль хүний эрхийг зөрчсөн. Бид зөвхөн Н.Энхбаяр гэдэг хүний тухай яриагүй. Үндсэн хуулийн дор амьдрах ардчиллын зарчим алдагдаж байгаагийн хэлбэр нь Н.Энхбаяр гэдэг хүнээр илэрч байгаа юм. Шүүхээр Н.Энхбаяр гэдэг хүнд ял оноож чадахгүй. Тиймээс өмнө нь хэлмэгдүүлж байсан зүйлээ парламентын танхимаас хууль батлах замаар насан туршид нь ял оноож байгаа хэлбэр. Өнөөдөр Н.Энхбаярыг яллаж байна. Дараа нь гадаадад сууж байгаа монголчуудын эрхийг хааж байна. Үүний дараа зөвхөн мөнгөтэй хүн сонгуульд өрсөлдөнө гэж байгаа нь хүн төрөлхтний хөгжлийн ёсноос гажууд ёс. Тэгэхээр хугацаагаар шалтаглах нь нөгөө нөхдийн өөрсдийгөө хаацайлах тайлбар байж магадгүй. Энэ сонгуулийн хуулиар Монгол Улсад ардчилал, шударга ёс тогтох боломжгүй болно. Тиймээс энэ хуулийг нухацтай авч үзэхгүй бол зөвхөн МАХН-ын асуудал биш шүү. Энэ чигээрээ явах юм бол бид дэлхийн түүхэнд том сургамжийн бодит жишээ болон үлдэх болно. 1930-аад онд фашист Германд гарч байсан хуулиуд яг ийм байдлаар хүний эрхийг бага багаар хааж боосоор байгаад эцсийн дүнд герман хүн л амьд явах эрхтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй, еврей хүн амьд явах эрхгүй гэдэг хууль баталж байсан. Үүний эхлэл болж байгааг ухаж ойлгох хэрэгтэй. Тэгэхээр хуулийг засна гэвэл хориг тавих боломжтой. Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэр ч бий. Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэрийн эсрэг хууль гаргаж болохгүй гэв. Харамсалтай нь гаргачихлаа. Тиймээс цаашид хэрхэхийг харах л үлдлээ.

-МАХН-ын дарга Н.Энхбаяраас өөр нэр дэвших эрх нь хязгаар­лагдаж байгаа хүн бий юу?

-Бараг байхгүй дээ. Концессын, 60 тэрбумын гэгдэх том гэмт хэргүүдэд ял сонссон, ялаа эдлээд дуусчихсан өөр хүн байхгүй. Ганцхан Н.Энхбаяр гэдэг хүнд зориулсан илрэл нь хүчин хийгээд ялаа эдлээд гараад ирсэн хүн УИХ-д дэвших боломжтой хууль баталсан. Төрийн мөнгөнөөс хулгай хийгээд ялаа эдлээд, торгуулиа төлсний дараа УИХ-д нэр дэвших боломжтой. Хүн алаад ялаа эдлээд гарч ирсний дараах сонгогдох эрх нь хэвээр байгаа. Ингээд харахаар зөвхөн Н.Энхбаяр гэдэг хүнээс болон Монголын ард түмнээс эрх баригчид айж байгаа учраас гаргасан хуулийн заалт гэж ойлгох хэрэгтэй.

-Хэрэв Ерөнхийлөгч хориг тавихгүй бол яах вэ?

-Тэгвэл Ерөнхийлөгч бас үгсэн хуйвалдаж гэж дүгнэхээс өөр номгүй. Яагаад гэвэл өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хууль, Үндсэн хуулийн Цэцийн тогтоол, Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээ конвенциудыг бүгдийг нь зөрчсөн хууль учраас Ерөнхийлөгч хориг тавихаас өөр зам байхгүй. Тавихгүй тохиолдолд хуйвалдсан байна гэж дүгнэх шаардлагатай болно. Хэрэв Ерөнхийлөгч хориг тавихгүй бол цаашаагаа Үндсэн хуулийн Цэцэд хандана. Бүр цаашлаад НҮБ-ын хүний эрхийн хороо руу албан ёсны хүсэлт гаргана. НҮБ дээр энэ асуудлыг хэлэлцэх юм бол Монгол Улс ардчилсан зарчмаас ухарч, дарангуйллын шинж тэмдэг илэрлээ гэдэг дүгнэлт олон усад хийгдэх байх.