ДЭЛХИЙН ТОЙМ: Трампын тэмцэл эсэргүүцэлтэй тулгарав

-Трамп сонгуулиас өмнө цар тахлын эсрэг тэмцэж чадах уу-

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Доналд Трамп коронавирусний цар тахлын үед америкчуудад эдийн засгийн тусламж үзүүлэх тухай тушаал, гурван тогтоолд гарын үсэг зуржээ. Баримт бичигт ялангуяа их, дээд сургуульд зээлээр суралцах, цалингийн татвар хураах хугацааг хойшлуулах, ажилгүйдлийн нэмэгдэл, түрээсийн орон сууцнаас нүүлгэх хугацааг сунгах тухай тусгасан байна. Тэгвэл Ардчилсан намынхан Цагаан ордны тэргүүнийг шүүмжилж, эдгээр арга хэмжээ нь улс орны хүн амд бодит дэмжлэг үзүүлэхгүй гэж мэдэгдлээ. Ерөнхийлөгчийн өрсөлдөгчид сонгуулийн өмнөх хямралаас ашиг олох тул Ардчилсан намын гишүүдийн эсэргүүцэл Трампыг эдгээр санаачилгаа хэрэгжүүлэхэд нэлээд хүндрэл учруулж болзошгүй гэж шинжээчид таамаглаж байна.

Доналд Трамп гурван тушаалд гарын үсэг зурсан нь үр нөлөөгөө хэр өгөх бол. Тухайлбал, нэг баримт бичгийн дагуу жилд 100 мянган ам.доллароос бага орлого олдог америкчуудын цалингийн татварыг энэ оны эцэс хүртэл хойшлуулахаар төлөвлөж байна. Өөр нэг тушаалд ажилгүйдлийн даатгалын нэмэлт тэтгэмжийн төлбөрийг долоо хоногт 400 ам.доллароор сунгах тухай заажээ. Нэмж дурдахад, түрээсийн төлбөрөө төлөөгүйгээс болж орон сууцнаасаа “нүүх” хугацааг сунгана. Зарлигт дурдсанчлан цар тахлын үед эмзэг бүлгийн иргэд толгой хоргодох газаргүй үлдэхээс хамгаалах шаардлагатай байна.

Баримт бичгүүдийн нэгт нь их, дээд сургуульд суралцах зээлтэй холбоотой нэмэлт арга хэмжээг авахаар заасан байгаа. Трамп “Бид оюутны зээлийн төлбөрийг хойшлуулж, хүүгийн талаар дараа мэдэгдэл гаргах болно” гэж Нью-Жерси хотод болсон хэвлэлийн бага хурлын үеэр хэлжээ. Үүний зэрэгцээ тэрбээр ирэх хоёр долоо хоногт даатгал авахаасаа өмнө оношлогдсон өвчтөнүүдтэй холбоотой үйлчлүүлэгчдийн зардлыг эрүүл мэндийн даатгалын компаниуд хариуцах үүрэг хүлээсэн чухал тогтоолыг бэлтгэх аж. Даатгалын компаниуд өвчний улмаас хүндрэл, бусад асуудал үүссэн тохиолдолд эмчилгээний зардлыг нөхөн төлөхөөс татгалздаг болохыг тэмдэглэжээ. Цагаан ордны тэргүүн хэлэхдээ “Өмнө нь ийм зүйл хийж байгаагүй, гэхдээ ард түмнийхээ эрх ашгийг зохистой төлөөлж, анхаарал халамж тавих цаг үе ирлээ” гээд өмнөө тавьсан ажлуудаа биелүүлэхийн тулд албан тушаалаа хэвээр үлдээнэ гэж найдаж байгаагаа илэрхийлсэн байна. “Бид ажиллах болно. Бид хэнээс ч илүүг хийнэ. Үнэн хэрэгтээ хэн ч ийм зүйл хийхгүй байсан” гэж Америкийн удирдагч хэлжээ.

Намын сөргөлдөөн

Цагаан ордон Конгресст Ардчилсан намынхантай тохиролцоонд хүрч чадахгүй болсны дараа цар тахлын сөрөг нөлөөтэй тэмцэх шинэ арга хэмжээг Доналд Трамп мэдэгдлээ. Америкийн удирдагчийн хэлснээр Ерөнхийлөгчийн засаг захиргаа ажилгүйдлийн тэтгэмжийн төлбөрийг төлөх, америкчуудыг түрээсийн орон сууцнаас нүүлгэн шилжүүлэхээс хамгаалах, гэр бүлд нэмэлт төлбөр олгох зэрэг хуульд нэн даруй гарын үсэг зурахад бэлэн байна гэдгээ хэд хэдэн удаа мэдэгдсэн байна. Гэвч Ардчилсан намынхан эдгээр саналыг няцаасан гэжээ. Трамп мөн Ардчилсан намын гишүүдийн өргөн барьсан хуулийн төсөлд коронавирустэй ямар ч холбоогүй олон заалт, ялангуяа хоригдлууд, тэр дундаа хүнд гэмт хэрэгтэй яллагдагчдад том хэмжээний өршөөл үзүүлэх болно гэсэн байж. Үүний өмнө, энэ сарын 7-нд Цагаан ордны тэргүүн Ардчилсан нам Ерөнхийлөгчийн засаг захиргааны санал болгосон олон арга хэмжээг зөвшөөрөхгүй бол Конгрессыг алгасах арга хэмжээ авна гэжээ. Тэрбээр “Хэрэв Ардчилсан нам яаралтай хэрэгтэй байгаа санхүүгийн тусламжийг хөшүүрэг болгон ашиглаж байгаа бол би Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийнхээ хүрээнд америкчуудад шаардлагатай үр өгөөжийг өгөх арга хэмжээ авна” гэв. Гэсэн хэдий ч Ардчилсан намын гишүүд Трампын тахлын үр дагавартай тэмцэх шинэ арга хэмжээг шүүмжилж байна. АНУ-ын Төлөөлөгчдийн танхимын спикер Нэнси Пелоси Твиттер хуудсандаа  “Өнөөдрийн мэдэгдлүүдээс харахад Ерөнхийлөгч Доналд Трамп ажилчдын гэр бүлд тулгарч буй анагаах ухаан, эдийн засгийн хямралын хүнд, ноцтой байдлыг одоо ч мэдэхгүй байгааг харуулж байна. Гэр бүлүүдэд эдгээр арга хэмжээ нь тийм ч их тус болохгүй” гэж бичжээ.

Хариуд нь Сенат дахь Ардчилсан намын лидер Чак Шумер Трампын санал болгосон хүн амыг дэмжих арга хэмжээг найдваргүй, сул дорой гэж нэрлэв. Түүний үзэж байгаагаар эдгээр арга хэмжээ нь сая сая хүмүүст нэн шаардлагатай байгаа ажилгүйдлийн тэтгэмжийг бууруулж, ахмад настнуудын нийгмийн хамгаалал, эрүүл мэндийн байдалд аюул учруулж болзошгүй аж. Цагаан ордны тэргүүн Ардчилсан намыг тахлын эсрэг тэмцэж, америкчуудад туслахын оронд COVID-19-тэй холбоотой бус хөтөлбөрт анхаарлаа төвлөрүүллээ гэж буруутгав. Трамп “Харамсалтай нь Нэнси Пелоси болон Чак Шумер нар Хятадын вирустэй ямар ч холбоогүй эрс арга хэмжээ авсаар байна. Үндсэндээ энэ нь зөвхөн вирус улсад нэвтрээд зогсохгүй Конгресст иргэдэд туслахыг хүсэхгүй байгаа хүмүүс байна” гэжээ. Ардчилсан намынхан хүмүүст огт анхаардаггүй гэж Трамп үзэж байна. Тэд чадваргүйгээ харуулсан хамтрагч улстөрчдөдөө л санаа тавьдаг гэжээ.

Шинэ арга хэмжээг хэрэгжүүлэх боломж олгохгүй

АНУ нь коронавирусний халдварын тохиолдлын тоогоороо дэлхийд эхний байрт бичигдэж байна. Жонс Хопкинсийн их сургуулийн мэдээлснээр тус улсад таван сая гаруй хүн халдвар авсан нь тогтоогдсон бөгөөд хамгийн багадаа 162 мянган хүн COVID-19-ийн оноштойгоор нас баржээ. Үүний зэрэгцээ шинэ Төрийн тэргүүнийг сонгоход гурван сар хүрэхгүй хугацаа үлдэж байгаа тул Трамп болон Ардчилсан намын одоогийн үйл ажиллагаа нь улс төрийн өрсөлдөөнөөс үүдэлтэй гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна. Гэсэн хэдий ч Цагаан ордны одоогийн тэргүүний үүрэг даалгавар нь Америкийн иргэдийн ашиг сонирхолд илүү нийцэж байна гэж шинжээчид онцолжээ. Трамп АНУ-д эдийн засгийн өсөлтийн механизмыг ямар ч үнээр эхлүүлэхийг эрэлхийлж байна гэж үзэх шинжээч ч бий. Үүнд олон шалтгаан байгаа аж. Ялангуяа ажилгүйдлийг бууруулах, зарим ажлын байрыг сэргээх юм. Гэсэн хэдий ч ДНБ-ний хэмжээ буурсан нь Америкийн эдийн засагт бодитоор нөлөөлж байгаа тул нөхцөл байдал улам хүндэрч байна гэв. Ардчилсан намынхан Трампын эдийн засгийн хөтөлбөрт цохилт өгөхийг хүсэж байгаа аж. Ардчилсан намын гишүүд “бүр дордох тусам сайн” гэдэг зарчмаар ажиллаж, Трампын эдийн засгийн амжилтаа харуулах чадварыг бүрэн саармагжуулах нь чухал бөгөөд эдийн засгийн гүн хямрал шаардлагатай байгаа гэнэ. Үүний зэрэгцээ ардчилагчид үнэхээр цар тахлын эсрэг тэмцэх гэсэн шалтгаанаар тахалтай шууд холбоогүй санаачилгуудыг гаргаж түлхэж байна гэж шинжээчид өгүүлжээ. Зарим гэмт хэрэгтнийг шоронгоос суллах санал бол сонгуулиас өмнө өөрсдийн сонгогчдыг өргөжүүлэх гэсэн оролдлого аж. Одоо Трамп Америкийн ард түмэнд өөрийгөө тэдний эрх ашгийг хамгаалдаг хүн гэж итгүүлэхийн тулд бүхий л чадлаараа хичээж байгаа. Харин Ардчилсан намынхан эсрэгээр нь үндэсний эдийн засгийг тогтворжуулах, жирийн америк иргэдийн амьдралын түвшинг дээшлүүлэх талаар Ерөнхийлөгчийн засаг захиргааны санал болгосон арга хэмжээг хойшлуулж, дарж байна. АНУ-д Ерөнхийлөгчийн сонгууль болоход хэдэн сарын хугацаа үлдээд байгаа юм. Ерөнхийлөгчийн кампанит ажил хаяанд ирсэн.

Ардчилсан намын гишүүдийн эсэргүүцлийн улмаас Цагаан ордны тэргүүн цар тахлын дараах сөрөг үр дагаврыг бууруулах шинэ арга хэмжээнүүдээ хэрэгжүүлэхэд нэлээд хэцүү байх бололтой. Ардчилсан намынхан Трампын КОВИД-19-ийн үр дагавартай тэмцэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг шүүхэд гомдол гаргах ч тэд алдах магадлал өндөр байна гэж шинжээчид үзжээ. Гэхдээ тэд Цагаан ордны тэргүүнийг сонгуулийн өмнө шинэ арга хэмжээ авахаас сэргийлж магадгүй аж. Үүний зэрэгцээ, Трампын хувьд дээрх ажлууд нь арваннэгдүгээр сар гэхэд хэрэгжиж эхлэх нь нэн чухал юм.