ОЛОН ӨНГӨ: “Жинжил” буюу эх хэлээ хялбаршуулах цаг нь ирж

Аргын тооллоор шинэ оноо угтах мөчийн нэршил яван явсаар “Жинжил” болж хувирсныг цахим орчноос азаарч болно.

Залуусын хэл бичгийн боловсролын түвшинг харуулах энгийн жишээ энэ боловч эр “ы” болон эм үгийн “ий” нөхцөлөө дүрмийн дагуу холбож дөнгөдөггүй хижээл насныхан нийгэмд олонх байгаа нь үнэн. Бичиг үсгийн алдаагаа дайрч өнгөрсөн боловсролын систем рүүгээ нялзаах нэгэн байхад, хэлний зөвлөлийн эрдэмтдийн мэдлэггүйг гайхан цэцэрхэх нөгөө нь ч дайралддаг. Гэхдээ нийгмийн дийлэнх олонх монгол хэлний дүрмээ мөрддөггүй, тэр дундаа залуус хазгай муруй ярьж, бичиж байгаа нь ерөнхийдөө хөгжлийн чиг хандлага юмаа. Монгол төдийгүй дэлхийн залуусын энгийн бөгөөд хялбар зүйлд дурлах болсны илрэл. Адаглаад монголчуудын 90 хувь хэрэглэх болсон цахим орчинд “Сонин сайхан юу байна” гэж асуухын оронд “Со са” гэхэд л хялбархан ойлгогдоно. Цаг хугацааны хувьд хурдан, дата талаасаа хэмнэлттэй. 

Тиймээс цахим орчинд монгол хэлээрээ зөв бичиж заншицгаахын тулд эхний ээлжид эх хэлээ хялбаршуулах цаг нь ирж. Нэгдүгээрт, дахин давтагдсан 35 үсэгтэй байгаа нь хэтэрхий төвөгтэй, тооны хувьд илүүдэлтэй мэт. Ш болон Щ, Ы болон ИЙ, П болон Ф, хатуу болон зөөлний тэмдэг гэх мэт давтагдсан үсгүүд хэрэггүй болж. Нэгэнт л аялгуу сайхан хэл хойно эр, эм гэж ялгалгүй нэг “и” бичээд, ярихдаа аялгуулчихбал болчих бус уу. Зарим нэг гадаадын жишээ дурдахад, хэтэрхий хатуу дүрэмтэй британи англи хэлний хэлбэрээсээ энгийн хялбаршуулсан америк маягийн англи хэл дэлхий нийтэд илүү дэлгэрээд байгаа. Хятадууд ч хэтэрхий олон зурлагатай ханз үсгийнхээ зурлагыг цөөлөх замаар цаг үеэ дагаад шинэчилсэн. Бичиг соёлын үүслээрээ дэлхийд анхдагчид тооцогддог хятадууд бичгийн хэлээ ингэж хялбаршуулсан нь гаднынхан ч сурахад дөхөм болсон. За тэгээд өгүүлбэр эхлэх болон оноосон нэрнээс бусдыг том үсгээр эхлүүлэх шаардлага байна уу даа. Хэрэв уншигч та санал нийлэхгүй бол "Том А, жижиг а, том Б, жижиг б, том В, жижиг в, том Г, жижиг г, том Д, жижиг  д"  гээд  монгол хэлний цагаан толгойн 35 үсгээ нэг уншаад үз дээ.