С.Оюун:”Ээжийгээ дутуу ойлгодог байж дээ гэж бодогдох үе гардаг”

-Маш их баярлалаа. Үнэхээр сайхан баяр. Хүүхдүүдээ ямар ч байсан салхинд гаргана. Бэлэг авч өгнө. Ерөнхийдөө үдээс хойших бүх цагаа хүүхдүүдээ зориулна. Үдээс өмнө телевизийн ярилцлагатай. Сонгуулийн штаб дээрээ очино. Энэ мэтчилэн ажлуудаа амжуулаад 13 цагаас хойш хүүхдүүдтэйгээ байна даа.

-Ээжийг тань “Сэрэлт” киноны орос эмчийн дүрээр ард түмэн андахгүй мэддэг. Та энэ өдөр ээжийгээ хэрхэн баярлуулдаг байсан бэ. Бас таны ээж хүүхдүүдээ яаж баярлуулдаг байв?

-Байгаагаараа л хүүхдүүдээ баярлуулдаг байсан. Манай ээж биднийг нэлээд сайн бие дааж өсгөсөн. Ямар ч байсан ээж, аав биднийг загнаж байсныг санадаггүй юм. Ээж, аав хоёр маань амьд сэрүүн байсан нь одоо бодох нээ баяр байж дээ. Аав маань намайг 17-той байхад бурхан болсон. Ээж маань есөн жилийн өмнө бурхан болсон. Сүүлд бодож байхад ээжийгээ дутуу ойлгож байж дээ. Ээжийнхээ ярьж хэлж байсныг илүү их анхааралтай сонсдог  байж гэж боддог юм. Хэдийгээр тухайн үед ээждээ анхаарал хандуулдаг, хайрладаг байсан ч сүүлд бодоход дутуу юм шиг л санагддаг юм байна. Ер нь сэтгэлийнхээ үгийг дутуу ойлголцож байж дээ гэж бодогддог юм. Би Чехд оюутан байлаа. Дараа нь Ангилд 1990-ээд оны эхээр асперантурт сурч докторын зэрэг хамгаалсан.Ээжийгээ энэ үед өөр дээрээ их авчирдаг байлаа. Намайг Ангилд байхад ээж маань 3-6 сар ирж надтай амьдарчихаад нутаг руугаа буцдаг байсан. Уг нь тухайн үедээ сайхан л харж хандаад байгаа юм шиг санагддаг байсан ч бас л дутуу байж. Зөвхөн харж хандах биш дотоод сэтгэлийг нь ойлгох бас чухал байдаг юм билээ. Манай ээж багадаа өнчрөөд айлд өргөгдсөн гэдэг. Манай өвөө Сумоков гээд мундаг судлаач хүн байсан. Монголын анхны газрын зургийг зурж байсан хүн л дээ. Монголд 15 жил судалгааны олон ажил хийсэн боловч 1930-иад оны хэлмэгдүүлэлтээр хэлмэгдээд орос руу лагарт ачигдаад явчихсан. Тэр үед манай ээжийг монгол айлд үрчлүүлсэн юм. Өргөж авсан ээж, аав нь маш сайн хүмүүс байсан гэж ээж маань байнга л дурсаж ярьдаг байсан. Өргөж авсан ээж нь Өвөрхангайн гаралтай Дуламсүрэн гэдэг маш сайхан эмэгтэй байсан гэдэг. Гэвч ээжийг 17-той байхад нь бурхан болчихсон юм гэнэ билээ. Ээжийгээ маш их дурсаж ярьдаг байсан. Ээж маань багаасаа өнчирсөн айлд өргөгдсөн төрсөн ээж аавыгаа ч мэдэхгүй, ах дүү ч байхгүй ганцаараа гээд ярихааар нь огт ойлгодоггүй байж дээ. Сүүлд ээж 40 хүрээд төрсөн эгчийгээ олж авсан. Одоо тэдэнтэй холбоотой байдаг юм.

-Тийм шүү. Бид өдөр бүр ээждээ хайртай гэдэг үгийг бага хэлдэг шүү дээ. Амьдралын хором мөч бүр үнэтэй учраас ээжийгээ, үр хүүхдээ үргэлж хайрлаж, халамжлах нь хамгаас илүү үнэ цэнэтэй юм шиг.

-Тэгэлгүй яахав. Ялангуяа  залуу байхдаа би ээжийгээ “Та сайхан нөхөртэй, сайхан хүүхдүүдтэй байж юунд ийм зүйл ярьдаг юм” гэдэг байлаа. Ингээд бодохоор ээжийгээ дутуу ойлгодог байж дээ гэж бодогдох үе гардаг юм. Би бага насны гурван хүүхэдтэй. Хамгийн гол нь хүүхдүүддээ цаг зав гаргахын төлөө их хичээдэг. Хичнээн ажилтай завгүй байсан ч эцэг, эхчүүд “Бид үр хүүхэддээ цаг гаргах хэрэгтэй. Хүүхдээ тэжээхийн тулд ажиллаж орлого олж байна. Тиймээс хамт байх нь чухал биш. Мөнгө олох нь чухал” гэж бодоод зарим эцэг, эхчүүд хүүхдүүддээ цаг зав гаргаж чаддаггүй. Гэвч үр дүн хэдийгээр чухал ч гэсэн хором мөч бүр илүү шүү дээ. Бид үр хүүхдээ эрдэм мэдлэгтэй болгочих юмсан гээд л үр дүнг нь бодоод байдаг. Гэтэл хүүхдийн өсч өндийж байгаа тэр өдрүүд бас чухал юм. Хүүхдүүдтэйгээ хамт байх, ярих, ном уншиж өгөх гээд л. Хамт байна гэдэг бол өөрөө амьдралын нэг хэсэг шүү дээ.

-Танай гурван хүүхэд.  Хэд хэдэн настай вэ?

-Хамгийн бага нь гурван настай, дундах нь зургаан настай, том нь одоо ес хүрнэ. Нас нь балчир учраас намайг гэртээ орохоор баярлаад л, хашгираад л угтана. Бидныг хайрладаг, бидэнтэй цагаа өнгөрүүлэхийг боддог тийм гоё үе нь байна шүү дээ. Тэр ч болохгүй, энэ ч болохгүй гэхээсээ илүү хүүхдийн сахилгагүйтмээр байгааг нь сайн ойлгох хэрэгтэй юм шиг байгаа юм.

-Та нэлээд хожуу гэрлэсэн. Гэр бүлийн амьдрал таныг хэрхэн өөрчилсөн бэ?

-Би бүр 39 настайдаа гэр бүл болсон. 26 насандаа Англи улс руу асперантурт сурах гэж яваад гэр бүлтэй болж амжаагүй. Тэнд дөрвөн жил суралцаад дараа нь гурван жил ажиллаад өөрийн гэсэн ажил амьдралтай болчихсон байлаа. Гэтэл 1998 онд С.Зориг ах харамсалтайгаар бурхан болж гэнэт монгол руу ирээд л улс төр рүү шидэгдчихсэн. Тэр үед би 34-тэй байлаа.Үүнээс хойш улс төрийн ажил гэсээр байгаад 39-тэйдөө гэр бүл болж анхныхаа хүүхдийг төрүүлсэн. Тэгээд л нэг мэдсэн гурван хүүхэдтэй болчихсон шүү дээ. Намайг гэр бүлийн амьдрал нэлээд өөрчилсөн. Миний амьдрал маш  гэгээлэг сайхан болж ирсэн. Мэдээж хажуугаар нь хариуцлага ирнэ. Ер нь улс төрд эрчүүдээс тутахгүй үзэлцэнэ гэдэг байлаа. Гэтэл гэр бүлтэй, ялангуяа бага насны хүүхэдтэй хүн заавал цагийн хомсдолд ордог юм байна лээ.

-Та ямар үнэртэй усанд дуртай вэ?

-Тэр тухайн өдрийн байдлаасаа хамааран янз бүрийн үс түрхэнэ. Gucci, Estce Lauder гээд 3-4 төрлийн сүрчигтэй. Өглөө эрч хүчтэй баймаар байвал хурц гоё үнэртэйг нь, тайван баймаар байвал зөөлөнг нь түрхэнэ. Гадаадад ажлаар явж байгаад ер нь үнэр амьдралд хэр чухал тухай нэг лекценд суусан юм.Үнэр мэдрэлийн судасаар дамжаад шууд бидний тархи руу орчихдог юм байна. Өөрөөр хэлбэл хүн үнэрээр дамжуулаад дурсамж нь  сэргэдэг гэнэ.Үнэрээр дамжуулаад тэр хүний өдрийн хандалга нь өөрчлөгддөг байгаа юм.

-Нөхөр тань танд ямар бэлэг авч өгдөг вэ?

-Бид хоёр бие биеэндээ бэлэг энэ тэр аваад байдаггүй шүү дээ. Хаяа бэлэг авч өгөх ёстой байх л даа. Бид хоёр бие биеэндээ хайртай, халамжтай байгаа нь өөрөө бэлэг гэж боддог.

-Та 2000 оноос хойш улс төрд зүтгэж байна. Ер нь улс төрийн амьдрал хатуу гэж ярьдаг. Ялангуяа эмэгтэйчүүдэд. Та ер нь өөрийгөө ямар имижтэй улстөрч гэж боддог вэ?

-Улстөрчийн цаана олон хүний  итгэл найдвар байдаг. Тэр итгэлийг хөсөрдүүлэхгүй юмсан гэдэг бодол анх улс төрд орохоос эхлээд байсан л даа. Манай С.Зориг ах нийгэмдээ маш нэр хүндтэй улстөрч байсан. Тиймээс ахынхаа үлдээсэн үйл хэргийг залгамжилж явна гэдэг үүрэг хариуцлага, олон хүний итгэл гээд алдаж болохгүй олон зүйл байдаг л даа. Намайг ер нь эршүүд л гэдэг юм.

-Эмэгтэйчүүд бие биедээ алга таших дургүй гэлцдэг. Харин улстөрч эмэгтэйчүүд бие биенээ хэр дэмждэг юм бол?

-Би харин улстөрч эмэгтэйчүүддээ алга таших дуртай. Эмэгтэйчүүдийн жендерийн 30 хувийн квотыг бий болгох хэрэгтэй гэдэг санааг анх дэвшүүлж байсан. Эмэгтэйчүүдийн оролцоо ихээхэн нэмэгдээсэй гэж боддог. Энэ нийгэмд бугширсан олон асуудлыг шийдэхэд эмэгтэйчүүд оролцох ёстой юм. Тэр нь хэтдээ улс орондоо л хэрэгтэй. Харин ч сүүлийн үед эмэгтэйчүүд бие биенээ дэмждэг болж байгаа шүү дээ. Хамгийн сүүлийн жишээ гэхэд өдөр тутмын сонины эмэгтэй эрхлэгч нар санаачилга гаргаад эмэгтэй нэр дэвшигчдээ дэмжиж байгаа. Эрэгтэйчүүдээс гараагүй санаачилгыг эмэгтэйчүүд маань гаргаж байна. Чамд ч бас баярлалаа.  Танай Info.mn сайт сонгууль эхэлчихсэн байхад гэгээлэг сайхан сэдвээр ярилцаж эмэгтэйчүүдээ дэмжиж байгаад бас баярлаж байна.

-С.Зориг агсаны талаар асуухгүй өнгөрч чадахгүй нь. Оюутан байхдаа танд захидал бичдэг байсан гэсэн. Яг ямар захидал бичдэг байсан юм бэ. Одоо болтол та захидалыг нь хадгалдаг уу?

-Тэгэлгүй яахав. Бид С.Зориг ахын архивыг сан дээрээ төвлөрүүлсэн байдаг. Ер нь оюутан байхдаа “Улс орноо өөрчилмөөр байна. Яагаад бид сайхан хөгжилтэй, сайхан орон болж болохгүй гэж” гээд л нэг их мундаг эх оронч захидал бичдэг байсан. Хажуугаар нь мэдээж сонин сайхнаа бичнэ л дээ. Тэр үед ямар интернэт байх биш захидал бичдэг байлаа шүү дээ. Ах маань өөрийнхөө захиа, тэмдэглэл дээрээ зураг зурах дуртай байсан.

-Ярилцсанд баярлалаа. Танд амжилт хүсье!

Эх сурвалж: www.iznn.mn