Эзэнгүй хөрөнгө
Автор
| Zindaa.mn
2012 оны 08 сарын 15
Улаанбаатар хотын унаган иргэний хувьд хотын дарга маань иргэдээсээ шууд сонгогддог, хотод төрж өссөн хүн байх ёстой гэж би үздэг. Шинэ дарга Э.Бат-Үүл иргэдээс шууд сонгогдоогүй ч ядаж хотод төрж өссөн хүн. Хотод төрсөн нь түүний гавьяа биш ч, хотын удирдлагын зарчмыг өөрчилж чадвал тэр бол гавьяа нь болно.
Шинэ дарга шууд л намынхаа хэдэн гишүүдийг орлогчоороо томилов. Дараа нь замын засвартай танилцав. Бороо л орохгүй бол ажлаа цагтаа дуусна гэж гүйцэтгэгчид амлав. Хотын замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах цогц арга хэмжээ авах даалгавар өгөв. Хотын Иргэдийн танхимыг ажиллуулж эхлэв. Иргэдийн танхимаас бусад ажил нь буюу ажилтай явж танилцах, даалгавар өгөх зэрэг бол нийслэлийн засаглалд шинэ зүйл биш.
Өмнөх удирдлагаас зарчмын ялгаа гаргах шинэ зүйл бол багахан улстөржиж, нийтийн засаг лалын удирдлагад авьяас, чад вар, мэргэжил, боловсрол дээр тулгуурлаж боловсон хүчнээ сонгох, ажлаа хийж чадахгүй хүнтэй хариуцлага тооцож, бүх үйл ажиллагаагаа нийтэд тогтмол мэдэг дэх явдал мөн. Нийтийн засаглалын ёс зүйг зөрчсөн хэнтэй ч хариуцлага тооцож чадахгүй бол авлигыг зогсоох боломжгүй.
Өмнөх дарга долоо хоног бүр Шуурхай хуралдуулж, олон арван даалгавар өгдөг ч биелэлтийг нь бичдэггүй байсан. (http://www. ulaanbaatar.mn/prompt цахим хуудаснаас харж болно). Яагаад гэвэл биелүүлж чадаагүй намынхаа шахаа гишүүддээ хариуцлага тооцохын тулд өөрийг нь томилдог Ерөнхий сайдтай (намын дарга) зөвшилцөх ёстой байсан.
Зарчмын ялгаа гаргах бас нэг ажил бол Улаанбаатар хотын өмч болох ой, ус, газар, үл хөдлөх хөрөнгө, аж ахуйн нэгжүүдийн нэрсийн жагсаалтыг байршилтай нь нарийвчлан гаргаж цахим хуудсандаа тавих юм. Тэгээгүйгээс олон өмч эзэнгүйдэж, ил далд хуйвалдан худалдаж хувьдаа завшиж байгааг улс төрийн намуудын хооронд “тулааны” үед л иргэд хааяа мэдэж авдаг.
Хаана, ямар өмчтэйгөө мэдэн бодит үнэлгээг тооцож үүн дээрээ үндэслэн хотод шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг босгож болно. Нийслэл хот зөвхөн газрын орлогоосоо хангалттай хөрөнгө босгох боломжтой.
Нийслэлийн 2011 оны төсвийн орлого 236 тэрбум төгрөг байсны 80 хувийг хүн амын болон аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараас, харин 19 тэрбум төгрөг буюу наймхан хувь нь газрын төлбөрөөс бүрджээ. Газрын төлбөр гэдэгт түрээсийн болон газар худалдсаны орлогыг хамруулдаг. 2012 онд газрын төлбөрийг 21 тэрбум төгр өгөөр төлөвлөсөнд нь 500 сая төгрөгөөр үнэлэн Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярт хуйвалдан өгөөд, буцаагдсан алдарт Хэвлэлийн үйлдвэрийн газрын үнэлгээг 1.6 тэрбум болгон оруулжээ. Гэтэл энэ газар одоо наад зах нь долоон тэрбум хүрэх байршилтай.
Улаанбаатар хотын чөлөөт газар бүрийн үнэлгээг бодитой гаргаж, түүнийг үгсээгүй дуудлага худалдаагаар борлуулж, дамлаж зарвал хураан авдаг болчихбол нийслэл хот ихээхэн орлоготой болж, зам харгуйгаа засах, дэд бүтэц байгуулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах санхүүгийн эх үүсвэртэй болно.
Шинэ дарга Та Яармагийн дэнж, Их тэнгэрийн замын зүүн хэс гийн газруудыг хэнд, ямар зарч маар олгосон, хотын дансанд ямар орлого орсныг мэдээд нийтэд зарлаж чадах уу? Зайсангийн газрын борлуулалтын орлого хэд болсныг гаргаж чадах уу? Газар авсан компани цааш нь барилгын компаниудад хэдэн сая дахин дамлан борлуулж буйг тогтоож чадах уу? Уг нь энэ олон тэрбум төг хэдэн түшмэлийнх биш хотын иргэдийн хөрөнгө болох учиртай.
Ер нь яагаад нийтийн хөрөнгийг ганц нэг компани борлуулаад ашиг авах монополь эрхтэй болчихоод байсныг Та ухаж гаргах ёстой.
Та энэ бүх мэдээллийг гаргуулж, нийтэд зарлаж чадах бүрэн эрхтэй ганцхан хүн. Хэрэв Та энэ эрхээ хэрэгжүүлж, хотын авлигын үүрийг эвдэлж, жинхэнэ эздийг тогтоон хариуцлага тооцож чадвал Монгол Улсын баатар гэдгээ батална.
Ардчиллыг завшин, нийтийн өмчийг зувшиж ирсэн хүмүүс Монголын төр засгийн өндөр албан тушаалд гарч, иргэд бидний хувь заяаг удирдаад байх ёс зүйн эрх байхгүй гэдгийг Та зөвшөөрнө биз дээ.
Шинэ дарга шууд л намынхаа хэдэн гишүүдийг орлогчоороо томилов. Дараа нь замын засвартай танилцав. Бороо л орохгүй бол ажлаа цагтаа дуусна гэж гүйцэтгэгчид амлав. Хотын замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах цогц арга хэмжээ авах даалгавар өгөв. Хотын Иргэдийн танхимыг ажиллуулж эхлэв. Иргэдийн танхимаас бусад ажил нь буюу ажилтай явж танилцах, даалгавар өгөх зэрэг бол нийслэлийн засаглалд шинэ зүйл биш.
Өмнөх удирдлагаас зарчмын ялгаа гаргах шинэ зүйл бол багахан улстөржиж, нийтийн засаг лалын удирдлагад авьяас, чад вар, мэргэжил, боловсрол дээр тулгуурлаж боловсон хүчнээ сонгох, ажлаа хийж чадахгүй хүнтэй хариуцлага тооцож, бүх үйл ажиллагаагаа нийтэд тогтмол мэдэг дэх явдал мөн. Нийтийн засаглалын ёс зүйг зөрчсөн хэнтэй ч хариуцлага тооцож чадахгүй бол авлигыг зогсоох боломжгүй.
Өмнөх дарга долоо хоног бүр Шуурхай хуралдуулж, олон арван даалгавар өгдөг ч биелэлтийг нь бичдэггүй байсан. (http://www. ulaanbaatar.mn/prompt цахим хуудаснаас харж болно). Яагаад гэвэл биелүүлж чадаагүй намынхаа шахаа гишүүддээ хариуцлага тооцохын тулд өөрийг нь томилдог Ерөнхий сайдтай (намын дарга) зөвшилцөх ёстой байсан.
Зарчмын ялгаа гаргах бас нэг ажил бол Улаанбаатар хотын өмч болох ой, ус, газар, үл хөдлөх хөрөнгө, аж ахуйн нэгжүүдийн нэрсийн жагсаалтыг байршилтай нь нарийвчлан гаргаж цахим хуудсандаа тавих юм. Тэгээгүйгээс олон өмч эзэнгүйдэж, ил далд хуйвалдан худалдаж хувьдаа завшиж байгааг улс төрийн намуудын хооронд “тулааны” үед л иргэд хааяа мэдэж авдаг.
Хаана, ямар өмчтэйгөө мэдэн бодит үнэлгээг тооцож үүн дээрээ үндэслэн хотод шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг босгож болно. Нийслэл хот зөвхөн газрын орлогоосоо хангалттай хөрөнгө босгох боломжтой.
Нийслэлийн 2011 оны төсвийн орлого 236 тэрбум төгрөг байсны 80 хувийг хүн амын болон аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараас, харин 19 тэрбум төгрөг буюу наймхан хувь нь газрын төлбөрөөс бүрджээ. Газрын төлбөр гэдэгт түрээсийн болон газар худалдсаны орлогыг хамруулдаг. 2012 онд газрын төлбөрийг 21 тэрбум төгр өгөөр төлөвлөсөнд нь 500 сая төгрөгөөр үнэлэн Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярт хуйвалдан өгөөд, буцаагдсан алдарт Хэвлэлийн үйлдвэрийн газрын үнэлгээг 1.6 тэрбум болгон оруулжээ. Гэтэл энэ газар одоо наад зах нь долоон тэрбум хүрэх байршилтай.
Улаанбаатар хотын чөлөөт газар бүрийн үнэлгээг бодитой гаргаж, түүнийг үгсээгүй дуудлага худалдаагаар борлуулж, дамлаж зарвал хураан авдаг болчихбол нийслэл хот ихээхэн орлоготой болж, зам харгуйгаа засах, дэд бүтэц байгуулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах санхүүгийн эх үүсвэртэй болно.
Шинэ дарга Та Яармагийн дэнж, Их тэнгэрийн замын зүүн хэс гийн газруудыг хэнд, ямар зарч маар олгосон, хотын дансанд ямар орлого орсныг мэдээд нийтэд зарлаж чадах уу? Зайсангийн газрын борлуулалтын орлого хэд болсныг гаргаж чадах уу? Газар авсан компани цааш нь барилгын компаниудад хэдэн сая дахин дамлан борлуулж буйг тогтоож чадах уу? Уг нь энэ олон тэрбум төг хэдэн түшмэлийнх биш хотын иргэдийн хөрөнгө болох учиртай.
Ер нь яагаад нийтийн хөрөнгийг ганц нэг компани борлуулаад ашиг авах монополь эрхтэй болчихоод байсныг Та ухаж гаргах ёстой.
Та энэ бүх мэдээллийг гаргуулж, нийтэд зарлаж чадах бүрэн эрхтэй ганцхан хүн. Хэрэв Та энэ эрхээ хэрэгжүүлж, хотын авлигын үүрийг эвдэлж, жинхэнэ эздийг тогтоон хариуцлага тооцож чадвал Монгол Улсын баатар гэдгээ батална.
Ардчиллыг завшин, нийтийн өмчийг зувшиж ирсэн хүмүүс Монголын төр засгийн өндөр албан тушаалд гарч, иргэд бидний хувь заяаг удирдаад байх ёс зүйн эрх байхгүй гэдгийг Та зөвшөөрнө биз дээ.
Д.Жаргалсайхан
www.baabar.mn
Сэтгэгдэл ( 0 )