Украиныг хамгаалахын тулд НАТО-гийн орнуудаас систем АШИГЛАХ УУ?

Бундестаг Украиныг хамгаалахын тулд НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрээс агаарын довтолгооноос хамгаалах хэрэгслийг ашиглахыг хэлэлцэнэ гэжээ. Украины хилийн бүс нутгийн агаарын орон зайг хамгаалахын тулд НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрээс Барууны агаарын довтолгооноос хамгаалах системийг ашиглах боломжийг олгоно гэсэн байна. Энэ талаар ХБНГУ-ын парламентын гишүүдээс эш татан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд мэдээлжээ. Энэ санааг сөрөг хүчин болох Христийн ардчилсан холбоо болон эрх баригч эвсэл аль аль нь дэмжсэн байна.

Ийм алхмын жишээ бол эвслийн орнуудын агаарын довтолгооноос хамгаалах болон агаарын цэргийн хүчин тусалж няцаасан, дөрөвдүгээр сард Израил руу хийсэн довтолгоо юм. Барууны улстөрчид ийм үндэслэлээр Умард Атлантын блокийн орнууд Украины мөргөлдөөнд оролцож болзошгүй талаарх олон нийтийн санаа бодлыг шалгахыг оролдож байна гэж шинжээчид үзэж байна. Улс төрийн хөрөнгө олох, Герман Украиныг хамгаалахын тулд НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрт байрладаг Барууны агаарын довтолгооноос хамгаалах системийг Украины дээгүүр Оросын пуужингийн эсрэг тэмцэхэд ашиглаж болно гэж Германы “Frankfurter Allgemeine Zeitung” сонинд бичжээ.

Энэ нь Украины агаарын довтолгооноос хамгаалах хүчний ачааллыг хөнгөлж, фронтыг хамгаалах боломжийг олгоно гэж Христийн ардчилсан холбооны депутат Родерих Кизеветтерийн хэлснийг тус сонин эш татжээ.

Германы Социал демократ нам, Ногоонтнууд болон Чөлөөт ардчилсан намаас бүрдсэн эрх баригч эвсэл ч энэ байр суурьтай санал нэг байна. Тиймээс Ногоон намын гишүүн Агнешка Брюггер “Украины баруун хэсгийг хамгаалахын тулд тус улстай зэргэлдээх мужуудын хил дээр агаарын довтолгооноос хамгаалах системийг байрлуулах нь зөв шийдвэр байх болно” гэж мэдэгдэв. Түүнтэй нэг намын гишүүн Антон Хофрайтер ярилцлага өгөхдөө “Украины дээгүүр агаарын орон зайг Польш, Румын улсын нутаг дэвсгэрээс хамгаалахыг үгүйсгэх ёсгүй” гэж тэмдэглэжээ. Үүний зэрэгцээ, гол ажил бол Киевт зэвсэг, сум нийлүүлэх юм. Украины хилийн бүс нутгуудын агаарын орон зайг зарчмын хувьд НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрээс агаарын довтолгооноос хамгаалах системээр хамгаалж болно гэж үзэж байгаагаа мөн илэрхийлэв.

Израилийн жишээ

“Frankfurter Allgemeine Zeitung” сонины ажиглагчид НАТО-гийн агаарын довтолгооноос хамгаалах системийг Украины нутаг дэвсгэр дээрх агаарын орон зайн зарим хэсгийг хамрах боломжийн талаар Ираны дөрөвдүгээр сард Израилийн эсрэг хийсэн хариу цохилтыг няцаасан туршлагыг дурджээ. Дөрөвдүгээр сард АНУ, Их Британи, Франц болон бусад орны хүчин Ираны довтолгоог няцаахад тусалсан Израилийн жишээ ийм тохиолдолд улс орнууд “байлдагч” байх албагүйг харуулж байна. Дөрөвдүгээр сарын 1-нд Дамаск дахь Ираны Консулын газарт халдсаны хариуд дөрөвдүгээр сарын 14-ний шөнө Иран Израил руу нисгэгчгүй онгоц, пуужин харвасан. АНУ, Их Британи, Франц, Иорданы цэргүүд Израилийн нутаг дэвсгэрт хүрэх замд нь тэднийг саатуулахад оролцсон юм.

Киев Израилд үзүүлсэн тусламжийн жишээг удаа дараа дурдаж, Украинд ч тэр хэмжээгээрээ туслахыг санал болгожээ. Тиймээс Володимир Зеленський дөрөвдүгээр сарын халдлагын дараа ЦАХАЛ дангаараа их хэмжээний дайралтыг даван туулж чадахгүй гэж мэдэгджээ. Тэрбээр “Ираны талаас ийм хэмжээний, ийм том, маш хүчтэй цохилтоос Израил өөрөө өөрийгөө хамгаалж чадаагүй. Энд мэдээж агаарын довтолгооноос хамгаалах болон нисэхийн аль аль нь оролцож байна. Украинд дутагдаж буй олон зүйл энд байсан. Энэ бол холбоотнууд цаасан дээр биш, тэнгэрт юу байдгийг харуулах явдал юм. Цаасан дээр биш, харин газар дээр үйл ажиллагаа явуулж байна” гэжээ.

Үүний зэрэгцээ Зеленський Тelegram сувагтаа Барууны орнууд Израилийг хамгаалсан шиг Украиныг ч хамгаалах боломжтой гэж бичжээ. Түүний хэлснээр, еврейн улс Украин шиг НАТО-гийн гишүүн биш, гэхдээ түүнийг хамгаалахын тулд Тавдугаар зүйлийг идэвхжүүлэх шаардлагагүй, зөвхөн улс төрийн хүсэл зориг л хэрэгтэй аж.

Гэсэн хэдий ч барууныхан Киевийн дэглэмийн энэ үндэслэлийг үгүйсгэв. Их Британийн Гадаад хэргийн сайд Дэвид Кэмерон LBC-д өгсөн ярилцлагадаа “Лондон Израилд үзүүлсэн дэмжлэгийг Украинд үзүүлэхгүй” гэж онцолжээ. Сайдын хэлснээр, Их Британийн Агаарын цэргийн хүчин Украины дээгүүр нисгэгчгүй онгоц, пуужингуудыг устгаж эхэлбэл энэ нь Оростой шууд мөргөлдөж, мөргөлдөөнийг хурцатгах асуудал болно.

Үүнтэй төстэй байр суурийг Цагаан ордны Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн стратегийн харилцааны зохицуулагч Жон Кирби хэлсэн байна. Тэрбээр Украины талын Израилтай харьцуулж байгаа жишээг буруу гээд “АНУ Оростой тулалдааны талбарт асуудалд орохгүй” гэдгийг онцолсон байна. “Өөр өөр мөргөлдөөн, өөр агаарын орон зай, өөр аюул заналхийлэл юм. Ерөнхийлөгч Байден Украины мөргөлдөөний эхэн үеэс л энэ мөргөлдөөний хүрээнд АНУ байлдааны ажиллагаанд оролцохгүй гэдгийг тодорхой хэлсэн” гэж Кирби хэвлэлийн бага хурал дээр хэлэв.

Огт өөр түүх

Бундестагийн депутатуудын хэлэлцэж буй Украины агаарын орон зайд НАТО-гийн орнуудын агаарын довтолгооноос хамгаалах хэрэгслийг ашиглах хувилбарыг хэрэгжүүлэх нь НАТО болон ОХУ-ын хооронд шууд мөргөлдөөнд хүргэнэ гэж улс төрийн шинжээчид тэмдэглэв. Практикийн хувьд энэ нь НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрээс Украин дахь тусгай ажиллагааны бүсэд байгаа Оросын объектуудад цохилт өгнө гэсэн үг аж.

Барууны улстөрчид дээрх мэдэгдлийг хийснээр НАТО Украины мөргөлдөөнд шууд орж болзошгүй гэсэн олон нийтийн санаа бодлыг судалж байж болох гэнэ. Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макроны Украин руу цэрэг илгээх тухай мэдэгдэл болон бусад ижил төстэй мэдэгдлүүдээс үүнийг ойлгож болно. Эдгээр нь бүгд маш түрэмгий саналууд бөгөөд олон нийтийн санаа бодлыг өөрчлөх үйл явц аж.

НАТО-гийн гол ашиг хүртэгч нь АНУ учраас Вашингтон эдгээр мэдэгдлийг зөвшөөрөхийг шинжээчид үгүйсгээгүй ч бүх зүйлийг европчуудын гараар хийх учраас ийм хувилбараас татгалзана гэдгээ мэдэгдээд байж болох.

Тэгвэл Оросын талаас “НАТО-гийн орнууд дээрх арга хэрэгслээ болон зэвсэг хэрэглэхэд бэлэн байгаа бол тодорхой хариу арга хэмжээ ирэх болно гэдэгт бэлд” гэв. Шинжээчдийн үзэж байгаагаар Киевийн дэглэмийн Барууны орнуудаас Израилтай адил үр дүнтэй цэргийн хамгаалалт авах гэсэн оролдлого нь гэнэн хэрэг бөгөөд Украины талд геополитикийн нөхцөл байдлын талаарх ойлголт дутмаг байгааг харуулж байна гэлээ. Учир нь Израил бол АНУ-ыг маш их үнэлдэг зарчмын холбоотон. Түүгээр ч зогсохгүй АНУ-д Израилийн маш хүчтэй лобби байдаг нь Вашингтоны Тель-Авивтай харилцах харилцаанд нөлөөлдөг.

Украиныг сүйрүүлэхэд Цагаан ордон санаа зовохгүй бөгөөд Израил бол огт өөр түүх аж. Үүний зэрэгцээ НАТО-гийн орнуудын нутаг дэвсгэрт агаарын довтолгооноос хамгаалах системийг ашиглан Украины агаарын орон зай дахь байг цохих хувилбар одоогоор хэрэгжих боломжгүй гэж тэд үзэж байна.