ТOEFL-ын шалгалт өгөхөд юуг анхаарах вэ?

Toefl-ын өндөр оноо чамд юу юу авчирч чадах вэ? Гадаадын нэр хүндтэй сургуулиудын тэтгэлэгт хөтөлбөр, өндөр албан тушаал бүхий ажлын байр, одоогийнхоос илүү орлого. Тэгвэл одоо юу хүлээх вэ? Toefl-д бэлдэхэд болон, шалгалтаа өгөхийн тулд мэдвэл зохих зөвлөмжүүдийг хүргэж байна.

Ерөнхий зөвлөмж:

1. Амархан асуултанд нэг секунд, хэцүү асуултанд 30 секундээс дээш хугацааг зарцуулахгүй байхыг хичээ.

2. Тест бөглөхдөө бугуйн цагтай яваарай. Шалгалт өгөх газрын цаг ажиллахгүй ч байж мэднэ.

3. Компьютер суурьтай шалгалт өгч байхдаа товчлуураа дарахаасаа өмнө хариултаа хоёр дахин шалга. Нэг ч асуултыг алгасч болохгүй ба нэг хариулсан л бол буцаж болдоггүй.

4. Тест өгөх газраа очихоосоо өмнө хэд хэдэн бичиг баримт авахыг зөвлөж байна. Ядаж нэг зураг нь чиний яг одоогийн чинь төрхтэй адилхан байх ёстой шүү. 

5. Компьютер суурьтай шалгалтанд хамгийн эхний асуултуудад амжилттай хариулвал өндөр оноо авах магадлалтай байдаг. 

6. Зөв хариултыг сонгохдоо эхлээд буруу хариултуудыг оюундаа хасаж бод.

7. Тoefl-ын шалгалтын хэлбэртэй танил бол. Ингэхийн тулд интернэтээс “Practice Test”-үүд татаж авч ажиллах хэрэгтэй. Мөн чадвал өмнө нь Toefl-ыг өндөр оноотой өгч байсан хүн олж танилц. Заавар зөвлөмж асуу.

8. Чи өдөрт хэдэн цагийг үр дүнтэй хичээллэж өнгөрөөж чадах вэ? Хэрэв нэгээс хоёр цаг бол, 4 цагийн турш Toefl өгөхөд тархи чинь бэлтгэлтэй биш байгаа юм байна. Үр дүнтэй хичээллэдэг цагаа уртасга. 

9. Toefl-ын шалгалт өгөхийн өглөө нь заавал цай ууж, хөнгөн зууш ид. Өлсөж болохгүй. Мөн өмнөх өдөр нь сайн унтсан байх шаардлагатай.

10. Компьютер суурьтай шалгалт өгөх гэж байгаа бол компьютерийн гар дээр ажиллах хурдаа нэмэгдүүл. 

11. www.toefl.com-оос чи өөртөө хэрэгтэй хэд хэдэн зүйлийг үнэгүй татаж авч болно.

12. Англи хэлээр бичигддэг “Ub post”, “Mongol messenger” зэрэг сонинг тогтмол авч унш. Англи хэл дээрх зурагтын сувгууд байнга үз.

13. Асуултыг үргэлж дуустал нь анхааралтай уншиж бай. Эхлэлийг нь л уншаад, асуудлын үлдсэн хэсгийг тааварлаж хариулж болохгүй.

14. Бусад хүмүүс чамаас түрүүлж дууссан ч бүү сатаар, шалгалтандаа л анхаарлаа хандуул.

15. Өөртөө итгэлтэй, дээд оноог авч чадна гэдгээ бардам хэлж чаддаг болох хүртлээ бэлдээрэй. 

16. Шалгалтаа өгснийхөө дараа өөрийгөө бага ч гэсэн урамшуул. Чи том давааны ард гарлаа шүү дээ.

Өгүүлбэр гүйцээх хэсэг:

1. Гол үүрэг гүйцэтгэгч үйл үг байхгүй байвал, эхлээд өгүүлбрээс субъектыг (subject) олох хэрэгтэй. Тэгвэл тухайн субъекттэй тохирохгүй байгаа үйл үгийн хувилбруудыг бүгдийг нь хасаад, зөвийг нь сонгох боломжтой болно. Холбоо үйл үг нь субъектын олон тоо, өөр бусад хувиргалттай таарч байх ёстой шүү.

2. Хэрэв өгүүлбэрт гол субъект байхгүй байвал, гол үйл үгийг нь олох хэрэгтэй. Тэгээд хувилбруудаас тэр үгтэй тохирч байгааг нь сонгоход болно.

3. Илүү үг оролцсон сонголтуудыг бүгдийг нь хас. Ялангуяа төлөөний үг, тодотгогч зэрэг орсон бол. 

4. Хэрэв өгүүлбэрт гол субъект, үйл үг хоёр хоёулаа байвал өгүүлбрийн утга санаатай таарахгүй байгаа, эсвэл субъект үйл үг хоёрын хувиргалт, олон тоо, цагийн нөхцөлтэй тохирохгүй байгаа сонголтуудыг хас.

5. Хэрэв өгүүлбэрт үйл үг, субъект хоёрын аль аль нь байхгүй бол үйл үг, субъектын алйг нь ч агуулаагүй хувилбруудыг эхэлж хас.

Буруу үгийг олох хэсэг:

1. Үйл үгийн цагуудын талаар сайтар судла. Үйл үг бүр нэр үгийнхээ хэв, цаг, олон тоонд нийцэж байх ёстой.

2. Нэр үг нь нэг тоон дээр байна уу, олон тоон дээр байна уу гэдгийг ойлго. Бүлгийг төлөөлсөн нэр үгүүдийн талаар (жишээ нь money, audience, amount) сайн судла.

3. Төлөөний үгүүдийн талаар сайн судла. Энэ хэсгийн даалгаврт төлөөний үгийг хассан алдааг олох ёстой өгүүлбэр түгээмэл байдаг. Мөн төлөөний үг ямар үед бичигдэх шаардлагагүй болох талаар ч гэсэн мэдэх ёстой.

4. Зарим өгүүлбэрт нэр үгний оронд үйл үг тавьчихсан байдаг гэдгийг анхаар. Олон үйл үгс нэр үгтэй төстэй уншигддаг.

5. Adverb-ийн оронд adjective, adjective-ийн оронд noun тавьчихсан өгүүлбэр ч цөөнгүй.

6. Таслал тавьж, тоочсон өгүүлбэрт өгүүлбэрт орж байгаа бүх зүйл нэг ижил хэвтэй байх ёстой.

7. Тоологдох зүйлийн талаар өгүүлж байвал fewer, many, number зэрэг үгнүүд ашиглагдах ёстой.

8. Тоологдохгүй зүйийн талаар өгүүлж байвал much, amount, less зэрэг үгнүүд ашиглагдах ёстой.

Сонсох хэсэг:

1. Сонсох хэсэгт чамд хамгийн их хэрэг болох чадвар бол хурдтай тэмдэглэл хийх юм. Харилцан яриа эсвэл текстийг сонсож байхдаа, өгүүлэгдэж байгаа гол санаануудыг, мөн зарим нэг тоо баримтыг тэмдэглэж ав. Муухай бичих нь хамаагүй. Гол нь чиний тэмдэглэгээг дараа нь өөрөө хараад ойлгохоор байх ёстой. Сайн тэмдэглэл хөтөлж сурахын тулд вебсайтаас англи мэдээ уншихдаа, зурагтаар англи мэдээ сонсож байхдаа note хийгээрэй. Түгээмэл хэрэглэгддэг үгнүүдийг тэмдэглэдэг өөрийн гэсэн богино тэмдэгтэй бол.

2. Юуны тухай ярьж байна? Үүний тухай ярихдаа ямар хандлага гаргаж байна? Харилцан ярианы гол санаа нь юу вэ? Тэд яагаад энэ тухай ярилцаж байна? Харилцан ярианы өнгө аяс ямар байна? Эдгээр 5 асуултанд хариулж энгийн тэмдэглэгээ хийгээрэй.

3. Бүх зүйлийг тэмдэглэж амжихгүй гэдгийг сана.

4. “Practice Test”-н дээр сонсох хэсгийг хийж байхдаа нэгээс дээш удаа бүү сонс. Учир нь жинхэнэ шалгалтан дээр бичлэгийг нэг л удаа сонсгох болно.

5. Чамайг асуултанд хариулж эхэлтэл цаг явахгүй учраас утга санааг нь сайн ойлгочихоод асуулт руу ор.

Эсээ бичих хэсэг:

1. Чамд эсээ бичих 30 минут бий. Гэхдээ бичсэн эсээгээ шалгах цаг хэрэгтэй учраас 25 минутын дотор бичиж дуусгадаг байхаар бэлдээрэй.

2. Хамгийн чухал нь эсээгээ энгийн бөгөө ойлгомжтой байлгах хэрэгтэй. Сайн мэддэггүй үг, хэллэгээ бүү ашигла. Бичихээсээ өмнө 30 секундыг эсээнийхээ бүтцийг төлөвлөхөд зориул. Төлөвлөгөөгүй эхэлвэл дараа нь эмхлэх гэж нилээдгүй хугацаа шаардана.

3. Интернэтээс “Toefl essay topics” гэж хайгаад, хамгийн түгээмэл ирдэг сэдвүүдийг олж өдөрт нэг эсээ бичих замаар чадвараа сайжруул. Ингэснээр чи өөрийнхөө эсээ бичих хэв маягийг олох болно. Хамгийн амархан бичигдэж байгаа хэлбэрийг л ол. Жишээ нь чи дүгнэлтээ үргэлж асуултаар төсгөдөг байж болно. Эсвэл параграф бүрийг асуултаар эхлүүлдэг байж болох юм.

4. Эсээгээ чанартай болгохын тулд аль болох олон жишээ ашиглахыг хичээгээрэй.

Ярианы чадвар шалгах хэсэг:

1. Системтэйгээр шинэ үг сур. Англи хэлний өдөр тутмын үг хэллэгт өргөнөөр ашиглагддаг шинэ үгнүүдийг жагсааж бичээд тэднийгээ өөрийнхөө үг ярианд ашигла.

2. Өдөр тутам ярихдаа ч, найздаа сонин сайхнаа хуучлахдаа ч англиар ярих гээд үз. Англи хүнтэй ярилцвал бүр сайн. Бодлуудаа англиар хөрвүүлж чангаар өөртэйгөө чангаар ярь. 

3. Англиар бодох гээд үз.

4. Сонссон харилцан яриа, киноны үг зэргээ давтаж хэл.

5. Өөрийнхөө хэллэгийг системтэйгээр сайжруул. Ингэхийн тулд англи хэл дээр кино үзэх, мэдээ сонсох их тус болно.

6. “Toefl speaking section topics” гэж хайгаад ярих хэсэг дээр ирдэг хамгийн түгээмэл асуултуудыг татаж аваарай. Англи хэл сайн мэддэг хүнийг өмнөө суулгаж байгаад өдөрт 2 асуултанд хариулах маягаар бэлд.