Монголчуудыг Манжийн дарлалд байх үеийн түүхэн баримт бичгийг тэр чигээр нь Хятадад өгчихсөн харамсавч хожимдсон хэрэг болжээ. Энэ талаар Үндэсний номын сангийн сэргээн засварлагч Г.Ням-Очир "Өдрийн сонинд" ярилцлага өгсөн байна.
Товч мэдээллийг хүргэвэл 2011 онд “Хятад Монгол архивын бичиг баримтыг хамтран эмхтгэн дижитал болгон хэвлүүлэх ажлын гэрээ”-г байгуулж Манжийн үетэй хамаатай архиваа дижиталаар БНХАУ-ын Нийгмийн шинжлэх ухааны академийн Хил хязгаар судлалын хүрээлэнд өгсөн ажээ.
Монголчуудын 1691-1911 он буюу 273 жилийн түүх, 2880 боодол, 658 нүүр архивын баримт бичгүүд Хятадад гарсан аж. БНХАУ тэдгээр баримтыг үндэслэн 600 боть ном гаргахаар төлөвлөжээ. “Монголын түүхийн архивын Манж архив” гэх эхний 20 боть нь аль хэдийнэ гарчихсан бөгөөд 3000 ам.доллараар "Amazon" зэрэг интернет худалдаагаар зарагдаад эхэлжээ.
Г.Ням-Очир: Энэ бол манай улсын түүхийн хамгийн эмзэг үе. Манж, Чин улс хоёр нэг хөнжилд байсан үе. Энэ үеийн түүхийг судлах ажилд Хятадын эрх баригчдын зүгээс маш их хөрөнгө гаргаж байгаа. Үүнээс юм олж авах гэсэн Хятадын судалгааны байгууллагууд уг номыг маш ихээр худалдан авч байна. Эцсийн бүлэгт бол шашин, эдийн засаг, түүхийн хувьд Монгол, Хятад хоёр нэг юм байна гэсэн дүгнэлт өгөх гэсэн аюултай байдал үүсээд байгаа талаар ярьжээ.
Тухайн үед бидэнд Монголд хэн ч уншиж, ашигладаггүй, үгүй болж байгаа бичиг баримтуудыг Хятадын буцалтгүй тусламжаар сэргээж аваад хариуд нь архиваа өгсөн гэж тайлбарласан. Гэтэл энэ бүхнийг эргээд харахад бид чинь ой санамжаа БНХАУ-д өгчихсөн байна." гэж халаглан өгүүлсэн байна.
Нэгэнт тэдний гарт орсон зүйлийг одоо эргээд авах боломж алга. Гэхдээ манай улс чинь түүхээ мэддэг, эрдэм боловсрол өндөр, дэлхийд үнэлэгдэх түүхчидтэй шүү дээ. Энэ асуудлыг шийдэх гарц заавал байж таараа.
Түүхээ мэддэггүй хүн ойд төөрсөн сармагчин лугаа адил гэдэг. Түүхгүйгээр тусгаар улс үндэстэн гэж оршин тогтнохгүй. Нэг л өдөр МОНГОЛ, ХЯТАД ХОЁР НЭГ УГСААТАЙ, НЭГ УЛС гэж дэлхийд зарлагдахвий дээ!!!
Д.Үржинбадам
WWW.ZINDAA.MN
Сэтгэгдэл ( 41 )
ХУЖАА НАР ЯАГААД ТОМ ДАНХАР ТОЛГОЙТОЙ ЦАРАЙ МУУТАЙ БАЙДАГ ЮМ БОЛ
Монголийн төр шургалсан хулгайч луйварчид ард иргэдээ 27 жил Манж маягаар дарангуйлалаа. Нөгөө кино дээр гардаг шиг хаяа энэ ард түмнийг нэн ядуу байлгах нь бидний бодлого шүү Ард ядуу байх тусам бидэнд ашиш өгөөжтэй гэх мэт
Comment deer ongots haraad baih yum. Buhel buten heden zuunii turshid asiin tseejideh huchirheg guurnuudiin bodlogiin tuhai chuhal bichig barimt aldagdsan b.na. Ingeed tuuh oorchlogdvoo gej. Ih Mongol ulsiin tuuhiig yamarch margaanguigeer oorchloh erhee avsan baina. Bid haana yamar ulsad amidraad baigaa yum be
Ноцтой юм байна уу гэдгийг эхлээд нэн даруй тодруулах хэрэгтэй. Хятадад өглөө гээд эх нь манайд байгаа байлгүй дээ. Тийм бол сүржигнэх хэрэггүй, монгол бол 1911 ээс 1945 он хүртэл хятадын нэг хэсэг байсан, түүнээс өмнө 200 жил манж чин улсын харьяат улс байсан. Үүнийг бүгд мэднэ, одоо бол тусгаар тогтносон бүрэн эрхэт улс. Түүх түүхээрээ л үлдэнэ.
Manjiin darlald obgod deeds mini zobj zudersniig zaluu ued helj ogooch .Mah tsusaaraa eh nutgaa hamgaalsan yum shu .
Hyatadiin 13 mehiin negend orj dee. Mongolooroo baitsgaaya
Улсын хил, түүх, тусгаар тогтнолтой холбоотой аливаа асуудлыг хөрш хил залгаа улсаар хийлгэдэг, хамаг юмаа шилжүүлж өгдөг ”тэнэг” түшмэд, эрх мэдэлтнүүд монголоор дүүрэн байдаг бололтой.
Mongol bol hujaa shvv dee hvleen zovchoor !
Хятадууд орж ирээд манай архивыг аваад гараагүй нь лавтай,ийм тархи нь ширгэсэн ажил хэн хийдэг байнаа,тэр этгээдийг буудан хорооход ч багадна,тэр этгээдийн нэрийг баримтаар гаргаж ирэх
deegvvr bgaa noxdyydaa shalgaach
eniig bichsen xvniig gaixaad bxiin xyjagiin yvyylga taragad bga my xaashaa um.
Манж улс гэж хүчирхэг нүүдэлчин ахуйтай улс байсан. Хятад улсыг Монголтой нь дарлаж байсан. Тэрнээс Хятад гэж ойлгох нь буруу. Тэгэхээр Хятад Улсын түүх бол маш богино бөгөөд Хаанчлалгүй улс бсн гэж ойлгох. Хятадын зуун одоо л эхлэж байна гэсэн үг. 1909 он хүртэл Манжийн Төр хятад орныг удирдаж байсан. 2011 оноос Хятад улс өөрөө төрөө удирдаж эхэлсэн. Их ялгаа бий шүү.
Yu gj 1 ugsaa be bie byuldar uur .mongolchuud hujaa chichiruulj ybsan daichin ard tumen. Hujaa bol tariachin nogoochin humuus.....
Ugaasaa neg ugsaatai sh dee delhii medne
tsagaan herem yagaad bii bolsniig olon ulsad medej bga urgelj yarij bichdgiin mongolchuudas aisaanda gj tegheer buu sanaa zov amisga mini chi l harin teneg sanaa gargaad bga yum bish uu
Төрийн чухал албанд 3-үеийн намтарыг нь үндэслэн авдаг байсан тогтолцоог сэргээ.
Энэ бол улс төрчид, төрийн албан хаагчид албан тушаалаа мөнгө олох хэрэгсэл болгож ашиглаж ирсэний хамгийн наад захын жишээ. Цаашилбал орд газар, лиценз гээд явж өгнө. П.Очирбатаас эхлээд үе үеийн хулгайчид хариуцлага тооцох хэрэгтэй.
Үржинбадам дурак нь хар дарсан зүүдээ яриад, хэдэн үхэр монгол сандралдаж мөөрөөд инээдтэй юмаа. Хятадууд юу ч гэж донгоссон манжаас өмнөх түүх байхгүй биш дээ. Түүхийг нууж маргалдах биш ил дэлгээд маргалдаж өөрсдийгөө хамгаал
erliiz tagnuuluud l uguu biz uur yadgiin...! er ni youtube , net ntr. t manai tuuh barimtat kino ntr zunduu bh um bilee. harin tiim yumand l comment ntr sain bichij sanaa onoogoo oruulj bh heregtei bidnii tuuhiig guivuulsan ch bna unen ch bna iim zuild buhel bag gargaj ajillaj internet temtsel hiij hamgaalah heregtei!! ene ih cuhal .. odoo humuus netees l um haij unshij bna. manai tuuh bol delhiin tuuh shuu de...
erliiz tagnuuluud l uguu biz uur yadgiin...! er ni youtube , net ntr. t manai tuuh barimtat kino ntr zunduu bh um bilee. harin tiim yumand l comment ntr sain bichij sanaa onoogoo oruulj bh heregtei bidnii tuuhiig guivuulsan ch bna unen ch bna iim zuild buhel bag gargaj ajillaj internet temtsel hiij hamgaalah heregtei!! ene ih cuhal .. odoo humuus netees l um haij unshij bna. manai tuuh bol delhiin tuuh shuu de...
erliiz tagnuuluud l uguu biz uur yadgiin...! er ni youtube , net ntr. t manai tuuh barimtat kino ntr zunduu bh um bilee. harin tiim yumand l comment ntr sain bichij sanaa onoogoo oruulj bh heregtei bidnii tuuhiig guivuulsan ch bna unen ch bna iim zuild buhel bag gargaj ajillaj internet temtsel hiij hamgaalah heregtei!! ene ih cuhal .. odoo humuus netees l um haij unshij bna. manai tuuh bol delhiin tuuh shuu de...
хэн хятадад өг гэсэн юм. Лаларын хулгайч, хог шааруудв Хятадад буруу байхгүй.
Mongol dotoroo nuutstai gadagshaa nuutsgui blj de. Ulsaa hudaldsan yumnuud.g yaaydaa baiz
Өлзийбаатар гэдэг архичин л хэдэн юаниар зараад уучихсан хэрэг л дээ!
Ta yu yarina ve bid hel yaria garal uusel ahui amidral shal oor shui Hyataduudaas. Bid tenger zayat Hoh Mongolchuud
Хятадтай хамтран ажиллахдаа маш болгоомжтой алсыг хар л даа.
Хятадтай хамтран ажиллахдаа маш болгоомжтой алсыг хар л даа.
Гашуун ч гэсэн үнэнийг хэлэхэд энэ улсад эзэн гэж байхгүй, эзэнгүй хэдэн хонинуудыг хэдэн талаас зулгааж өгч байна даа.
Хэн ч уншдаггүй гээд хятадад өгөөд байхдаа яадаг сда вэ.Хойтохоо боддоггүй дарганцарууд олон бна шүү.Гай болсон сдаг явж олж ир гээ.Маш чухал баримт шүү дээ.Гаднаа ухаалаг царайлсан дотроо хорон санаатай сэхээтнээ хат дарганцар сда.Одоо бидний түүхийг яаж л бол яаж гуйвуулна даа.Тэнэг сда хуулж авч хоцорсон боловуу.Хятад хүний дотор санааг мэддэггүй юм уу.Яасан хаширдаггүй дүүрчихсэн мал вэ
Хэн ч уншдаггүй гээд хятадад өгөөд байхдаа яадаг сда вэ.Хойтохоо боддоггүй дарганцарууд олон бна шүү.Гай болсон сдаг явж олж ир гээ.Маш чухал баримт шүү дээ.Гаднаа ухаалаг царайлсан дотроо хорон санаатай сэхээтнээ хат дарганцар сда.Одоо бидний түүхийг яаж л бол яаж гуйвуулна даа.Тэнэг сда хуулж авч хоцорсон боловуу.Хятад хүний дотор санааг мэддэггүй юм уу.Яасан хаширдаггүй дүүрчихсэн мал вэ
Тэнэгээ хашир муу санаатай байгаач.Маш олон хүн гай болж бна даа.
Дүүрчихсэн тэнэгүүд.хүнс.мал аж ахуй.уул уурхай.малын вакцин.барилга.холбоо харилцаа.зам харилцаа.малын нөөцийн агуулах хүртэл хятад хүний гарт.Одоо архив хүртэл. . .эцэг дээдэс маань юу гэлээ.Өглөө болгон урд зүгт хятад улс байгааг сануулахтүн гэсэн сэн.Тэнэг тэнэг
ayultai baina shdee, oor bidnii medehgui yamar material bas gadniihnii gart orson um bilee , Mongold er ni tor, tagnuuliin baiguullaga yu hiij, yugaa harj baisan um be ???
yu yariad bainaa, ulsiinhaa tyyhiin arhiv, nuuziig gadnii ulsad zugeer ogchihdog uls er ni baidag umuu!!!! ??? Mongolchuud minee ta nar yamar hymyysiig tord songood baidgaa haraachee, Mongol uls ugeegui yaduu baisan yedeech tyyhee, nuuzaa hamgaalsaar irsen bizdee,,,ene asuudald orolzson byh hymyysiig olj ilryylj hatuu shiitgeh , ene tom aldaag oorsdoor zasuulj ter aldsan arhiviin materialaa olj irehiig shaardaachee, Esvel byh nasaar ni shorond hori eh ornoo hudaldsan urvagchidad,,,,end hyatadiin erliizyyd orolzson umbish bizdee !!!!!!! Ter tagnuuliin gazar yu hiij bainaa ????!!!!!
yu yariad bainaa, ulsiinhaa tyyhiin arhiv, nuuziig gadnii ulsad zugeer ogchihdog uls er ni baidag umuu!!!! ??? Mongolchuud minee ta nar yamar hymyysiig tord songood baidgaa haraachee, Mongol uls ugeegui yaduu baisan yedeech tyyhee, nuuzaa hamgaalsaar irsen bizdee,,,ene asuudald orolzson byh hymyysiig olj ilryylj hatuu shiitgeh , ene tom aldaag oorsdoor zasuulj ter aldsan arhiviin materialaa olj irehiig shaardaachee, Esvel byh nasaar ni shorond hori eh ornoo hudaldsan urvagchidad,,,,end hyatadiin erliizyyd orolzson umbish bizdee !!!!!!! Ter tagnuuliin gazar yu hiij bainaa ????!!!!!
teneg mulguu umnuud,heleh ch ug alga,erdemten merged,tuuhchideesee asuuj bolsongui yu.
Тэр өгсөн улсуудад арга хэмжээ аваа ч.Энэ улсын нууц гэж байна уу.Үүнээс өөр эх орноосоо урвах гэж юуг хэлэх вэ.Улсын нууц гээд л байдаг.