Ц.Оюунгэрэл: Б.Чойжилсүрэн чи уучлалт гуйгаад, зөвшөөрлөө татаж ав

"Тост, Тост бумба" үндэсний хэлэлцүүлэг Төрийн ордонд үргэлжилж байна. УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Соёл, спорт, аялал жуулчлалын сайд асан Ц.Оюунгэрэл Тост, Тосон бумбын нурууг улсын тусгай хамгаалалтад авсан УИХ, Засгийн газрын тогтоолууд, хилийн заагийг тогтоосон талаар илтгэл тавилаа.

Тэрбээр "2016 оны 1 дүгээр сарын 24-26-нд УИХ-ын гишүүн асан Л.Эрдэнэчимэг бид хоёр Гурван тэс суманд ажиллаж байсан. Тэр үед нутгийн иргэд амьдралыг нь тэтгэж байдаг Тост, Тосон бумбын нурууны усны судлын эко тогтолцоог танилцуулж, тэр хэсгийг хамгаалж өгөхийг хүсч байсан.

Үүнийг шинжлэх ухааны үгээр тайлбарласан Байгаль орчны Нарийвчилсан үнэлгээнд юу гэж бичсэн байдгийг "Сауд гоби коэл транс" ч, Засгийн газар ч, Ашигт малтмал газрын тосны газар ч, шүүх ч мэдэж байгаа.

Говийн нэн ховор усыг авч үлдэхийн тулд УИХ авч үлдэх шаардлагатай гэж үзэн тухайн үед зорьсон юм. Тэр үед Тост, Тосон бумбын нурууны орчинд нэлээд олон уул уурхай ажиллаад эхэлчихсэн, Олон овоотын гол горхи ширгэчихсэн, Ноён уулын орчим уул уурхайн үйл ажиллагаанаас бэлчээрээ булаалган дайжсан маш их хар сүүлт, янгир Тостын нуруунд ирсэн байсан.

Бид бүх мэдээллийг авч, судалгаа явуулсны дүнд нийтдээ 896527.44 га газрыг Улсын тусгай хамгаалалтын газар оруулах тогтоолыг УИХ-д өргөн барьсны дагуу 2016 оны 4 дүгээр сарын 14-нд батлагдсан. Бид тогтоолын хавсралтдаа маш олон хуудас бүхий үндэслэл, тайлбар, мэдээлэл хавсаргасан байсан.

Тусгай хамгаалалтад ингэж авсан тогтоол батлагдсанаар усны урсацын зам дээр байрласан уул уурхайн лицензийг цуцлах ёстой болсон. Лицензүүдийг цуцлах бүрэн үндэслэл байгаа. Олон лицензүүд цуцалж нөхөн олговор өгөх ёстой байсан. Гэтэл нөхөн олговор авах болзлыг хангах компани бараг байгаагүй. Тусгай зөвшөөрөл авсан компаниуд нөхөн олговор авахын тулд татвар төлсөн, зардал гаргасан, хуулиа дагасан гэдгийг батлах ёстой байдаг. Тухайн үед 10 гаруй Ашиглалтын лицензтэй компаниуд байсанд нэгэнд нь ч олгогдоогүй байх ёстой.

“Сауд гоби коэл транс” компани нөхөн олговор авах болзлыг хангаагүй компаниудын дотор байсан. Яагаад гэвэл нэлээд олон хууль зөрчсөн байсан. Гэтэл Ж.Каплагаас 2 сая ам.доллараар худалдаж авсан лицензийнхээ мөнгийг Засгийн газраас гаргаж авч чадахгүй болохоо мэдэнгүүтээ ухаж олж авахаар шийдсэн байж болзошгүй гэх сэжиг гарч ирж байгаа.

УИХ-ын тогтоол биелэгдээд, тэр олон компаниудын лиценз цуцлагдаж байхад, яагаад ганцхан компанийн лиценз үлдээд ашиглалтад нь зөвшөөрөгдөөд явчихав аа гэдэг сонирхолтой дүр зураг гарч байгаа юм. Хичнээн улс төржих хүсэлгүй байлаа гэсэн ч хүссэн хүсээгүй улс төртэй ямар нэг байдлаар холбогдоод ирдэг.

Анх лиценз олгохоор зураг зүйн шүүлт хийлгэхэд хэд хэдэн "давхцалтай" гэж гарсан байдаг. Энэ "давхцалтай" гэсэн тэмдэглэгээтэй бичгээ бариад Ашигт малтмалын газарт 2012 оны 4 дүгээр сарын 23-ны өдөр очиход нь нэг өдрийн дотор буюу маргааш нь үнэт цаасыг нь хэвлээд, А зөвшөөрөл өгчихсөн байдаг. Үүнээс харахад улс төр яримааргүй байсан ч улс төр яригдаж эхэлж байгаа юм. Яагаад гэвэл УИХ-ын сонгууль болоход сар гаруйхан хугацаа үлдчихсэн, улс төрийн намууд ид хандиваа авдаг үе байсан. Тиймээс магадгүй Тост, Тосон бумбын нуруу улс төрийн сонгуулийн хандивт явчихсан байж магадгүй гэж маш их сэжиглэж байгаа. Тийм учраас энэ хачирхалтай зүйлийг Монгол Улсын шүүх дээр гэрчилж байсан. Ганцхан өдрийн энэ үйлдэл илт авлигын шинжтэй байна гэж маш дэлгэрэнгүй тайлбарлаж байсан.

Энэ мэт нэг өдрийн үйлдэл, дэс дараалан хууль зөрчсөн үйлдлүүдээс харахад, энэ компани Засгийн газраас нөхөн олговор авч чадахгүйгээ мэдээд Б.Чойжилсүрэн эрх мэдэлтэй буюу Сангийн сайд байх үедээ өөрийнхөө сонирхолд байгаа талбайгаа тусгай хамгаалалттай талбайн хилийн заагаас гаргаж авсан байна. Энэ бол эхнээсээ дуустлаа сонирхлын зөрчил гүн орсон асуудал. Ийм гүн гүнзгийн сонирхлын зөрчилтэй уурхайг бид зөвшөөрөх юм бол Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр эрүүл газар үлдэхгүй болтлоо сонирхлын зөрчилд идэгдэнэ.

Ийм учраас бид энэ удаад, "Уучлаарай Б.Чойжилсүрэн, чи алдаа гаргажээ. Чи уучлалт гуйгаад, хөрөнгөө татаж ав. Чи Ж.Каплад хууртаж хэрэггүй газар худалдаж авч. Каплагаасаа мөнгөө олж ав. Монголын төрөөс чи юу ч олж авах хууль зүйн үндэслэлгүй юм байна. Тэр тусмаа газар нутаг, энэ их уснаас хороож байх ёс зүй чамд алга" гэж хэлмээр байна.

Би хүний ёсоор хэлье. Монгол хүн монгол хүндээ, монгол нутагтаа хайртай. Эх нутгийнхаа төлөө энэ төслөөсөө татгалзаж, буян болооч ээ гэж хэлмээр байна.

БИЧЛЭГ ҮЗЭХ
 

"Тост, Тосон бумба" хэлэлцүүлгийг "ТВ8" телевиз шууд дамжуулж байна.