Бөхөнгийн сүргийг хиаруулж буй өвчнийг цусан халдвар гэж оношилжээ

"Дэлхийн улаан ном"-д орсон, нэн ховордож буй амьтдын нэг болох бөхөн өнгөрсөн тавдугаар сараас эхлэн Казахстан улсад олон тоогоор хиарч байна. Өнгөрсөн жилийн эцсээр Казахстанд энэ амьтан 256.7 мянга байжээ. Гэтэл энэ оны тавдугаар сар гарснаас хойших нэг сарын хугацаанд нийт 132 мянга гаруй бөхөн учир битүүлэг өвчнөөр хорогдов. Энэ нь Казахстаны бөхөнгийн талаас илүү хувь нь үхсэн гэсэн үг юм. Тус улсын Костана хязгаарт 113.309, Акмолинс хязгаарт 9386, Актюбинс хязгаарт 9634 бөхөн хорогдсон байна. Үхсэн бөхөнгийн 90 хувь нь шаргачин аж. Эм бөхөн үй олноороо хорогдож байгаад эрдэмтэн судлаачид "Бөхөн гэдэг зүйл амьтны аймагт үлдэх үү. Үлдсэн тоо толгой нь цаашид өсөн үржиж чадах уу" хэмээн ихээхэн санаа зовж буй гэнэ.

Казахстаны бөхөнгийн сүрэг үй олноороо хорогдсон гурав дахь тохиолдол нь энэ юм байна. Эхнийх нь 1988 онд Тургайн хязгаарт цусан халдвар өвчнөөр 434 мянган бөхөн сүйджээ. Дараа нь 2013 онд Караганди, Акмолини хязгаарт тохиолдож, мөн л цусан халдвараар 3000 гаруй бөхөн хорогдсон байна. Тус улсад сүүлийн 24 жилийн хугацаанд тоо толгой нь 40 дахин цөөрсөн энэ амьтан яагаад үй олноор хиарч байгааг тогтоохоор мал, амьтны эмч нар эрвийх дэрвийхээрээ хичээж, Засгийн газрынх шийдвэрээр ажлын тусгай хэсэг гарган ажиллуулсны дүнд урьдчилсан байдлаар пастереллёз гэж оношилсон бол ОХУ-ын судлаачид шүлхий, боом, цэцэг өвчин байж магад гэж үзэж байжээ. Пастереллёз нь хүн, мал, амьтныг өвчлүүлж, үжил, цусархаг хам шинж илэрдэг, байгальдээр голомтлон оршдог, халдварт өвчин юм.

Гэсэн ч нөхцөл байдал улам хүндэрч, хорогдож буй бөхөнгийн тоо нэмэгдсээр байсан тул тус улсын Засгийн газраас олон улсын байгууллагад хандсанаар НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Их Британи, Германы шинжээчдээс бүрдсэн баг тус улсад очсон байна. Үхсэн бөхөнгөөс шинжилгээний дээж аван, ОХУ-ын Бүх Оросын мал эмнэлгийн вирусологи, микробиологийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэнд шинжлүүлэхэд бүх дээжнээс нь Pasteurella multocida буюу цусан халдвар өвчний үүсгэгч илэрсэн тухайОХУ-ын Мал эмнэлэг, ургамал, хорио цээрийн улсын алба мэдээлжээ. Энэ нь мал, амьтны эд, эрхтэнд цусархаг болон үжилт үрэвсэл үүсгэдэг халдварт өвчин юм. Үүгээр үхэр, хонь, ямаа, адуу, гахай, тахиа, шувуунаас гадна зэрлэг амьтад өвчилдөг. Ус, өвс тэжээл, агаар, цус сорогч шавьж, эхсээр дамжин халддаг энэ өвчнийг тээж яваа амьтанд ямар нэг өвчний шинж тэмдэг илэрдэггүй тул бусдад халдвар маш амархан тархдаг юм байна. Энэ өвчний вирус мал, амьтны цус, тунгалгийн шингэнээр тархан цуллаг эрхтнүүдийг гэмтээж, 12-36 цагийн дотор үхүүлнэ.