Барилгачид угсралтын ажилд хайнга ханддаг

Улс орон хөгжихийн хэрээр барилга байгууламж ихээр баригдах болсон билээ. Үүнтэй холбоотойгоор барилгын салбарт холбогдох хууль тогтоомж, норм, дүрэм, журмын хүрээнд МХЕГ-аас 21 барилга байгууламжийн зураг төсөл зохиогч, гүйцэтгэгч, шугам сүлжээний угсралтын нийт 59 байгууллагад шалгалт хийсэн байна.  Шалгалтаар нийт 94 зөрчил илэрснээс 17.8 хувь нь бичиг баримтын, 11.6 хувь нь зураг төслийн боловсруулалтад, 47.4 хувь нь угсралтын ажилд, 23.2 хувь нь барилгын материалын чанар байдалд илэрсэн зөрчлүүд байна.
Үүнээс архитектур төлөвлөлтийн даалгаваргүй буюу даалгаврыг зөрчсөн 3, техникийн нөхцөлгүй 1, техникийн нөхцлийн хугацаа дууссаныг сунгуулаагүй 8, зураг төсөлд магадлал хийгдээгүй 6, зураг төслийг өөрчилсөн 3, барилга угсралтын ажлыг эхлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрөлгүй 6, барилга угсралтын ажилд материал, бүтээцийг лабораторийн шинжилгээнд хамруулаагүй 15 барилга байна.
Өөрөөр хэлбэл, бидний  амь нас, эрүүл мэндэд халтай барилга байгууламж ихээр баригдах болсныг дээрх алдаа дутагдлууд илтгэж байгаа юм.  Барилгын компаниудын гаргасан алдаа,  зөрчлүүдийг ангилж үзвэл:
1. Бичиг баримтад илэрсэн зөрчлүүд:
1.1.Захиалагч нь барилгыг инженерийн шугам сүлжээнд холбох техникийн нөхцлүүдийг авах, зураг төсөл боловсруулах, барилга угсралтын ажил эхлэх зөвшөөрөл авах үндсэн үүргээ биелүүлэхгүй байгаагаас техникийн нөхцөлгүй, зураг төсөл боловсруулах, техникийн нөхцлийн хугацаа дууссаныг сунгуулаагүй, улмаар техникийн нөхцөл олгогдоогүй газарт барилгын угсралтын ажил эхлэх зөрчлүүд гарсаар байна. ХУД-ийн 1-р хороо, “Би Эйч Энд” ХХК-ийн 43 айлын орон сууцны барилгыг техникийн нөхцөл авалгүй барьж байгаа бол “Экоконстракшн” ХХК-ийн “Голден Парк” хотхон, “Номин холдинг” ХХК-ийн “Өнөр” хотхоны 3-р ээлжийн барилгууд, Энхтайван найрамдлын төлөө Монголын холбооны худалдаа, үйлчилгээний төв, “Аюуд” ХХК-ийн контор, үйлчилгээний барилга, “Орчлон констракшн” ХХК–ийн 192 айлын орон сууцны барилга, иргэн Л.Чимгээгийн контор, үйлчилгээний барилгын техникийн нөхцөлийн хугацаа дууссаныг сунгуулаагүй байна.
•    Гүйцэтгэгч байгууллагууд нь тусгай зөвшөөрлийн ажилбарт заагдаагүй барилгын угсралтын ажил гүйцэтгэх, зураг төсөл боловсруулж үйлдвэрлэлд шилжүүлэх зөрчлүүд гарсаар байна. Энхтайван найрамдлын төлөө Монголын холбооны захиалгаар баригдаж байгаа худалдаа, үйлчилгээний төвийн 17 давхар барилгын угсралтын ажлыг “Сандэй” ХХК нь 7 хүртэл давхар барилгын угсралтын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлөөр гүйцэтгэсэн нь 16-аас дээш барилгын угсралтын ажлыг гүйцэтгэхдээ зөвхөн тухайн барилгад угсралтын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлийг авсны үндсэн дээр гүйцэтгэхээр заасан “Барилгын тухай” хуулийг зөрчжээ. Хан-Уул дүүрэгт баригдаж байгаа “Би Эйч Энд” ХХК-ний 43 айлын орон сууцны барилгын зураг төслийн болон угсралтын ажлыг гүйцэтгэгч байгууллага албан ёсны тусгай зөвшөөрөлтэй эсэх нь тодорхойгүй байгууллагаар гүйцэтгүүлсэн ба одоогоор хийгдсэн ажлууд нь барилгын салбарт мөрдөж байгаа норм, дүрмийн заалт шаардлагуудыг “бүрэн” зөрчсөн байна. “Хишиг хангай” ХХК нь барилгын тусгай зөвшөөрлийн хүчинтэй хугацаа дууссаныг сунгуулаагүйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна.
•     “Макс өргөө” ХХК-ийн 402 айлын орон сууцны барилга, иргэн Д.Бямбасүрэнгийн 36 айлын орон сууцны барилга, ”Газар” ХХК-ийн “Шилтгээн” орон сууцны хорооллын D блок, “Өндөр буянт” ХХК-ийн орон сууцны барилга, “Би Эйч Энд” ХХК-ийн 43 айлын орон сууцны барилга, “Экоконстракшн”ХХК-ийн “Голден Парк” хотхоны барилгуудыг барилга угсралтын ажил эхлэх зөвшөөрөлгүй гүйцэтгэж байна.
•    Барилгын угсралтын ажлын явц, байдлын талаар өдөр тутмын ажлын тэмдэглэлд ил, далд ажлын акт бичсэн тухай тэмдэглэлгүй, угсралтын ажил хийгдэж байгаа тухайн ажлыг зураг төслийн аль хэсгийн зургаар, ямар техникийн нөхцөл, стандартаар, ямар мэргэжлийн хэн гэдэг ажилчин гүйцэтгэсэн, уг ажлыг шалгаж хүлээн авахад чанарын ямар түвшинд гүйцэтгэгдсэн, бетоны цутгалтын чанар, түүний шинжилгээний үр дүнгийн талаар бичиж тэмдэглээгүй байх, далд ажлыг фото зургаар баталгаажуулаагүй зэрэг нийтлэг зөрчил шалгалтанд хамрагдсан нийт барилгын гүйцэтгэгч байгууллагуудад илэрлээ.
2.Зураг төсөлд магадлан шалгалт хийгдээгүй барилгууд:
•    “Туушин” ХХК-ийн 25 давхар зочид буудлын барилгын “Гоо ван” ХХК-д боловсруулсан барилгын металл хийцийн зураг төсөл, “Орчлон констракшн” ХХК-ийн 192 айлын орон сууцны барилгын “Орхон” констракшн” ХХК-д, “Шилтгээн” орон сууцны “D” блокийн барилгын “Ти энд Жи” ХХК-д, “Өндөр буянт”ХХК-ийн “Оргил стар таун” хотхоны барилгын “Зуун найм”ХХК-д, “Марс констракшн” ХХК-ийн 402 айлын орон сууцны барилгын “Эрчим төсөл” ХХК-д тус тус боловсруулсан зураг төслүүдэд улсын магадлан шалгалт хийгдэж баталгаажаагүй байхад угсралтын ажил хийсэн байна.
•    Мөн иргэн Н.Энхбаярын 12 давхар орон сууцны барилгын “Зуун найм” ХХК-д боловсруулсан зураг төслийг галын болон эрүүл ахуйн байгууллагатай зөвшилцөж батлуулаагүй байна.
3. Зураг төсөл нь алдаатай барилгууд:
“Алтан трейд” ХХК-ийн 70 айлын орон сууцны барилгын зураг төслийг архитектур төлөвлөлтийн даалгаваргүй хийсэн бөгөөд цахилгаан шатны хонгилыг сууцны өрөөтэй зэрэгцүүлэн төлөвлөж “Орон сууцны барилгын зураг төсөл төлөвлөх норм ба дүрэм” –ийн заалтыг зөрчсөн байхад улсын экспертизийн алба хянаж баталгаажуулсан байна.
“Туушин” ХХК-ийн 25 давхар зочид буудлын барилгын “Гоо ван”ХХК-д боловсруулсан барилгын металл хийцийн зураг төслийн өгөгдлүүд зөрүүтэй, тус барилга нь эргэн тойрны барилгуудтай нийлэх буюу хэт ойрхон байрлаж байгаа тул барилгуудыг суурийн суултын зөрүүгээс хамгаалах хамгаалалтын арга хэмжээний зургийг эрх бүхий зураг төслийн компани баталгаажуулаагүй, иргэн Л.Чимгээгийн үйлчилгээ, оффисын 12 давхар барилгын “Каркас зураг” ХХК-д боловсруулсан зураг төсөлд давхар хоорондын цутгамал хучилтад гарч байгаа шугам сүлжээний нүхний амсар, ирмэгийн хүчитгэлийг зурагт тусгаагүй, “Экоконстракшн” ХХК-ийн “Голден Парк” хотхоны “Бадмаараг төсөл” ХХК боловсруулсан ажлын зурагт 9 ба дүүнээс дээш давхар барилгын сууцны өрөөний цонхоор тусах нарны үргэлжлэх хугацааны 1 өдрийн нийлбэр нь 3 цаг байхаар төлөвлөнө гэсэн нормын заалтыг тус тус зөрчжээ.
“Өндөр буянт” ХХК-ийн “Оргил стар таун”хотхоны барилгын “Зуун найм”ХХК-д боловсруулсан зураг төсөлд барилгын консоль хэсгийн дулаалгыг орхигдуулсан, зоорийн давхар руу автомашин орох хэсэгт гадаргуугийн ус зайлуулах суваг, гаражийн дотор ус зайлуулах систем төлөвлөөгүй байна.
4. Барилгын материалын чанар байдалд илэрсэн зөрчил:
•    Барилгад чанарын шаардлага хангахгүй хийц, материал хэрэглэх, арматурын төмөр нь стандартын шаардлага хангахгүй байх, материал хийцийг буруу хадгалснаас зэврэх, бат бэх буурах улмаар барилгын чанарт сөргөөр нөлөөлөх нөхцөл бүрдэх, бетон хийцүүдийг үл эвдэх аргаар болон шахалтын бат бэхээр шалгасан лабораторийн шинжилгээний дүн төсөлд заасан хэмжээнд хүрэхгүй байх зэрэг зөрчил “Би Эйч Энд Би” ХХК-ийн 43 айлын орон сууцны барилгад илэрлээ. Тус барилгын техникийн давхрын бетон хөлдсөн ба тэдгээрийг хүчитгэх боломжгүй болсон, дам нурууны бетоны бат бэх нь зураг төсөлд заасан шаардлагыг хангахгүй байв
•    “Алтан трейд” ХХК-ийн 70 айлын орон сууцны барилгад БНХАУ-аас оруулж ирсэн, хэрэглэсэн арматураас 18 сорьц авч лабораторид шинжлэхэд стандартын шаардлагыг хангахгүй байсан ба, иргэн Д.Бямбасүрэнгийн 110 айлын орон сууцны барилгын цутгамал төмөр бетон бүтээцийг үл эвдэх аргаар шинжлэхэд зарим багана, хана, дам нурууны бат бэх төсөлд зааснаас бага үзүүлэлттэй байна.
•    “Туушин” ХХК-ийн 25 давхар зочид буудлын барилгын гипсэн хавтан хамар ханын хөөсөнцөрт галын аюулгүй талаас нь лабораторийн шинжилгээ хийлгээгүй, гадна ханын хиймэл чулуун хавтан шинжилгээгүй байна.
5. Барилгын угсралтын ажилд илэрсэн зөрчил:
•    5.1. Батлагдаж хянагдсан зураг төсөл, архитектур төлөвлөлтийн даалгаврыг зөрчиж барилгын хэмжээг томруулах, барилгын давхрын тоог нэмж даацыг төслийн хэмжээнээс хэтрүүлэх, захиалагчийн хүсэлтээр байгууламжийн хийц бүтээц, төлөвлөлтийг өөрчлөх, өртөг хэмнэх нэрийдлээр шаардлага хангахгүй материал, бүтээц хэрэглэж тухайн барилгын бат бөх чанарыг бууруулж, ашиглалтын үеийн аюулгүй байдлын шаардлагад сөргөөр нөлөөлөх нөхцлийг бүрдүүлж байна. Тухайлбал: Энхтайван найрамдлын төлөө Монголын холбооны барилгад архитектур төлөвлөлтийн даалгавраар 15 давхар барилга байхаар тусгасан байхад 17 давхар болгож угсралтын ажил хийгдсэн, “Туушин” ХХК-ийн 25 давхар зочид буудлын барилгын зураг төсөлд шилэн ханатай байхаар төлөвлөснийг хиймэл чулуун хавтангаар өөрчилж даацын үндсэн бүтээцэд ирэх ачааллыг тооцуулж зохиогчоос зөвшөөрөл авч баталгаажуулаагүйгээр угсралтын ажил хийсэн, Иргэн Ц.Эрдэнийн үйлчилгээний цогцолборын барилга 7 давхар барилгын дулааныг зөвшөөрөгдсөн бус коллектороос холбосон, зураг төсөл зөрчиж халаалтын шугамыг холбосон зэргээр архитектур төлөвлөлтийн даалгавар, зураг төслийг өөрчилж угсралтын ажил гүйцэтгэсэн нь “Барилгын тухай” хуулийн “Барилгын ажлыг зураг төсөлгүйгээр хийхийг хориглоно” заалтыг зөрчсөн байна.
•    5.2. “Газар хөдлөлтийн бүс нутагт барилга төлөвлөх барилгын норм ба дүрэм”ийн заалтуудыг зөрчиж угсралтын ажлыг гүйцэтгэх явдал нийт аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын ажилд гарсаар байна. Ялангуяа барилга байгууламжийн даацын үндсэн хийц бүтээцийн арматурчлалыг гүйцэтгэхдээ ажлын болон хөндлөн арматур хоорондын зай хэмжээг төсөлд заасан хэмжээнээс өөрчлөх, хөндлөн арматурын анкер, матаасыг дутуу, норм, дүрмийн шаардлага хангахгүй гүйцэтгэх, арматурын хамгаалалтын үеийг зурагт заасны дагуу хийгээгүйгээс арматурын төмөр ил гарах, арматурын хэмжээг өөрчлөх, хаалга цонхны нүхний дээр тавих ялууны оронд арматурын төмөр тавих, бетон хийцийн нягтруулалтыг дутуу хийх, каркасан барилгын дүүргэгч хана болон өрөгт бүтээцэн ханатай барилгын өргийг гүйцэтгэхэд тавих шаардлага зөрчих зэргээр барилга байгууламжийн даацын үндсэн хийц бүтээцийн ажиллах зарчмыг алдагдуулж түүний бат бэхийг бууруулсан зөрчлүүд гарч байна. Ийм зөрчил Иргэн Л.Чимгээгийн захиалгаар баригдаж байгаа үйлчилгээ, оффисын 12 давхар барилга, “Номин холдинг” ХХК–ийн “Өнөр” хорооллын 3-р ээлжийн үйлчилгээтэй орон сууцны барилга, “Экоконстракшн” ХХК-ийн “Голден Парк“ цогцолборын үйлчилгээтэй орон сууцны барилга, “Фүлиан” ХХК-ийн “Эрхэт” орон сууцны цогцолбор барилга, “Орчлон констракшн” ХХК-ийн захиалгаар “Зэт энд Эй” ХХК угсралтын ажлыг гүйцэтгэж байгаа 96 айлын орон сууцны барилга, “Би Эйч Энд” ХХК-ийн 43 айлын орон сууц, “Алтан трейд” ХХК-ийн захиалгаар “Хишиг хангай” ХХК гүйцэтгэж байгаа үйлчилгээтэй 70 айлын орон сууц, “Өндөр буянт” ХХК-ийн “Оргил стар таун”хотхон, “Мөнх эвсэг” ХХК-ийн контор, зочид буудал, “Тэргүүн чансаа” ХХК-ийн үйлчилгээтэй 98 айлын орон сууц, “Аюуд” ХХК-ийн захиалгаар “Өрнө өрнөх” ХХК барьж буй контор, үйлчилгээний барилгуудын угсралтын ажилд илэрлээ.
Шалгалтад хамрагдсан ихэнхи барилга байгууламж алдаа гаргасан бөгөөд хамгийн их алдаа гарган, том толгойлж байгаа компани нь  “Би Эйч Энд” ХХК байлаа.  Тус компани ХУД-ийн 1-р хорооны нутаг дэвсгэрт 43 айлын орон сууцны барилга бариулж байгаа бөгөөд  барилгыг инженерийн шугам сүлжээнд холбох техникийн нөхцөлүүд олгогдоогүй газарт, батлагдаж хянагдаагүй зураг төслөөр, тусгай зөвшөөрлийн эрхгүй байгууллагаар барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгүүлж байгаа нь өнгөрсөн онд НМХГ-аас хийсэн хяналт шалгалтаар илэрч 2010 оны 11 сарын 30-ны өдрийн 07/248/881 тоот албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг өгч, улмаар цахилгаан эрчим хүчийг таслах арга хэмжээг авсан боловч одоог хүртэл барилгын угсралтын ажил үргэлжлэн явагдсаар байна. Тус барилга нь цутгамал төмөр бетон каркасан хийцтэй, дүүргэгч хөнгөн бетон блок ханатай, зоорь бүхий 10 давхар барилга болно. Барилгын угсралтын ажил одоогоор каркасын цутгалтын ажил бүрэн дуусч, дүүргэгч ханын өрөг 7 дугаар давхарт хийгдэж байна.

А.Баярмаа
Zindaa.mn-Үндэсний чөлөөт мэдээллийн портал