Гаж Монголчууд буюу их дэмийрэл
Монгол хэлний зөв бичгийн дүрэмд өөрчлөлт орж, ь, ъ, щ, й гэсэн дөрвөн “Гаж” үсгийг хасах тухай асуудал яригдаж байгаа нь нийгмийг хоёр талцуулан маргаан дэгдээгээд байгаа. Эдгээр дөрвөн үгийг халж шинэ дүрмээр бичих “ажиллагаа” ирэх оны нэгдүгээр сарын нэгнээс эхлэх учиртай гэнэ.
Шинэ оны босгон дээр шинээр мөрдөгдөх дүрмээр бол ь-й үсгийн оронд и үсгийг бичихээс гадна гээгдэх эгшгийн дүрэмд ч өөрчлөлт орох бололтой юм. Жишээлбэл, хаврын гэх үгийг шинэ дүрмээр хаварын гэх. Урт ий үсэг бичих ёстой үгийн ий үсгийн оронд хоёр ии бичих жишээний. Шинэ дүрмээр бол ШИНЭЧЛЭЛИИН ЗАСГИИН ГАЗАРЫН ЕРӨНХИИ САИД гэж бичих нь л дээ. За тэгээд морь, хонь, хань, бодь, заль, бохь, бахь, толь гээд зөөлний тэмдэг орсон үгс МОРИ, ХОНИ, ХАНИ, БОДИ, ЗАЛИ, БОХИ, БАХИ, ТОЛИ гээд л урьд өмнө нь нүдэнд харагдаж байгаагүй өвөрмөц үгс болон харагдаж аж. Дуудлагын тухайд хэлэхэд хэцүү. Бидний одоогийн мөрдөж байгаа дүрмээр бол МООРИ, ХООНИ, ХААНИ, БООДИ, ЗААЛИ, БААХИ, ТООЛИ гэж л уртаар дуудмаар. Өвөрлөгч аялага ч юм уу, хангүг аялага ч юм уу ямартай ч бага зэрэг хэл ярианы өөрчлөлт гарах нь. Албаныхан юу гэж тайлбарлах юм бүү мэд. Бодвол зөөлний тэмдэгтэй юм шиг л хэлнэ. Бичихдээ л ингэж бичнэ гэх байх. Гэсэн атал гадаад үгний й үсэг байх ёстой гэнэ. Тухайлбал, Фёдор Достоевский, Максим Горький гэгч этгээдүүдийн нэрийг бичих бол мөнөөхөн “гаж” гэгдээд байгаа й үсгээ бичнэ шүү. Харин Монгол үгэнд л байх ёсгүй.
Зөв бичих дүрмийг зохиох багийн гишүүний хэлж буйгаар бол “Тэд шинэ дүрэм зохиогоогүй. Харин Ц.Дамдинсүрэн гуайн дүрмийг сайжруулж, гаж зүйлийг нь хялбаршуулсан” гэсэн хариуг өгсөн байх юм. Гайхалтай. Монголчууд бид бүгдээрээ “гаж” байж шүү. Монгол хүн оюуны потенциал өндөр IQ сайтайгаараа гайхагддаг. Гэхдээ билгүүн их номч Цэндийн Дамдинсүрэн агсныг үгүйсгэх, “гаж” гэж хэлж чадаж байгаа оюун ухаантан төрснийг гайхаж, бараг биширлээ шүү. “Өнгөрсөн рүүгээ гар буугаар буудвал ирээдүй тань руу их буугаар бууддаг” гэдэг үгийг санууштай.
Түүнээс гадна “гаж” бурууг засаж байгаа нөхдүүд 4 “гаж” үсгийг хасах нь эдийн засгийн хийгээд нийгэмд гарах уршгийг тооцоолоо болов уу. Наад зах нь хэдэн сар жилээр толгойгоо гашилгаж, оюун ухааныхаа хөлсийг гартал хөдөлмөрлөсөн зохиолчдын маань хэвлүүлсэн номнууд хэнд ч хэрэггүй хог болж хувирах нь ээ. Мэдээж “гаж” үсэгтэй, баахан алдаатай хэвлэгдсэн номнуудыг гэгээрч байгаа хүмүүс уншвал баларна биз дээ. Наад захын асуудал энэ. Цаашилбал жилийн жилд хэрүүл уруул болдог дунд сургуулийн сурагчдын сурах бичгийг дахин хэвлэх болно. Энэ удаа эцэг эхчүүдийг “панаалдах” нь бүү хэл албан хүчээр шахаж зарна биз.
За тэгээд Үндэсний архив, байгууллага, албан газруудын архивын алдаатай үгс бүхий архивыг шинэчлэх, төрийн архивт хадгалагдаж байгаа хэдэн зуун мянган баримт, хууль гээд л бүгдийг нь алдаагүй зөв хэвлэх шаардлага гарч байгаа юм.
Бас й, ь, щ, ъ үсэг нэрэнд нь орсон нөхдүүд бичиг баримтаа солих ажил ундарна. й, щ, ъ-ийг нь хасъя. Зөвхөн ь үсэг нэрэнд нь орсон нөхдүүд түм бумаараа. Цаашилбал, байгууллагуудын хаяг, компанийн нэр гээд ёстой л үүрээ эвдүүлсэн шоргоолжны дууль эхлэнэ дээ.
Гэхдээ байна аа, эдгээр дөрвөн үсгийг хассанаар монголчууд бид юу хожих вэ гэдгийг тооцоолоод үзэх хэрэгтэй. Төсөв бүсээ чангалж, эдийн засгийн хямралд автаж, инфляци өдөр өдөрөөр өсөн нэмэгдэж байгаа өнөө үед цөөхөн хэдэн монголчуудын цөөн хэдэн хүнд баяжих боломж гарах нь байна шүү. Үүнд, юуны өмнө хэвлэлийн компанитай хүн л хагарч задартлаа баяжих нь. Номын дэлгүүрүүдийн лангуун дээр хэвтэж байгаа хэнд ч хэрэггүй алдаа мадаг ихтэй “гаж” юмнуудыг засаж хэвлэж өгнө. Үүнээс гадна танил сайтай бол дунд сургуулийн сурах бичгүүдийг хэвлэх аз ч тохиож магадгүй. За тэгээд наад зах нь нэрийн хуудас хэвлэдэг газрууд, иргэний бүртгэлийн газар гээд ашиг орлого нь нэмэгдэж баяжиж хөлжих газрууд байна аа байна. Харин одоо эрдэмтдийн гаргасан эдгээр саналыг дэмжих хоригдошгүй хүчин хэрэгтэй байна. Билгүүн их номч Ц.Дамдинсүрэн гуайн зохиосон дүрмийг сайжруулж, гаж зүйлийг нь засах хэрэгтэй гэсэн саналаа өгөөд гараа өргөчихвөл л өсөхөөс сурсан үндэсний хэлээ мартаж, ХААНИ МИНИ ӨНӨӨДӨР МООРИГОО УНААД ХООНИГОО ХАРИУЛИИ гэж сайхан хангүг аялгаар ярих боломж бүрдэх нь байна шүү, таминь ээ.
Ж.Нар
Холбоотой мэдээ
Сэтгэгдэл ( 37 )
та нар хэдэн төгрөгөөр эрдэмтэн болсон бэ? Одоо хэдэн төгрөг авч энэ хэдэн үсгийг хасахаар болчихвоо? Үсэг ч зүгээр байлгахгүй ямар сонин цаг үе вэ?
Орчин үеийн аппаратаар Биоэнергийн түвшинд бүх эрхтэн системийн оношлогоог хийж, зөвлөгөө өгч байна.Үүнд Ясны сийрэгжилт, яс ургалт, зүрх судас, тархи мэдрэл, бөөр түрүү булчирхай, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн бүхий л эмгэг, элэг цөс, уушиг, хоол боловсруулах систем, сахарын өвчин, ангины хүндрэл, хэрлэгийн өвчнийг эрт илрүүлэн эмчилнэ,зөвлөгө
yamar t1 yumaa hihgeed baigam bol...
yamar t1 yumaa hihgeed baigam bol...
За ингээд их мэдэгч нарт чирэгддэг юм байж дээярианыхэл бичгийн хэлньгашилж ард иргэд нь заримдаг зэрэмдэг яриатай бичигтэйсонинул сболох нь дээбичиг оорчлогдволовоо хэдэнашиг хийх санааолж дээ
Heliig buzarlaj hujaa bolgoj bna geh?? mongol bichig baitlaa hujaa bolloo yu. duudlaga oorchlogdloo geed bichigee bain bain oorchlood baihuu? angli hel yagaad bichseneesee ooroor unshdagiig neg bodood uz. Duudlaga bichig 2 adilhan bna gedeg n ter bichig n her suuliin uyiih we gedeg n haragdana. Мори гэж бичэээд морь гээл уншаач. лхагва гэж бичээд лхаваг гэж уншиж байгаа биздээ
Heliig buzarlaj hujaa bolgoj bna geh?? mongol bichig baitlaa hujaa bolloo yu. duudlaga oorchlogdloo geed bichigee bain bain oorchlood baihuu? angli hel yagaad bichseneesee ooroor unshdagiig neg bodood uz. Duudlaga bichig 2 adilhan bna gedeg n ter bichig n her suuliin uyiih we gedeg n haragdana. Мори гэж бичэээд морь гээл уншаач. лхагва гэж бичээд лхаваг гэж уншиж байгаа биздээ
Heliig buzarlaj hujaa bolgoj bna geh?? mongol bichig baitlaa hujaa bolloo yu. duudlaga oorchlogdloo geed bichigee bain bain oorchlood baihuu? angli hel yagaad bichseneesee ooroor unshdagiig neg bodood uz. Duudlaga bichig 2 adilhan bna gedeg n ter bichig n her suuliin uyiih we gedeg n haragdana. Мори гэж бичэээд морь гээл уншаач. лхагва гэж бичээд лхаваг гэж уншиж байгаа биздээ
Heliig buzarlaj hujaa bolgoj bna geh?? mongol bichig baitlaa hujaa bolloo yu. duudlaga oorchlogdloo geed bichigee bain bain oorchlood baihuu? angli hel yagaad bichseneesee ooroor unshdagiig neg bodood uz. Duudlaga bichig 2 adilhan bna gedeg n ter bichig n her suuliin uyiih we gedeg n haragdana. Мори гэж бичэээд морь гээл уншаач. лхагва гэж бичээд лхаваг гэж уншиж байгаа биздээ
Энэ мунхаг зүйлээ болиочээ Арай ч дээ Ямар оюуны хоосрол тэнэгрэл гэхээрээ иймбайдаг байнааАН -ыг дэмий л засагт гаргаж гэжүнэндээ харамсахнээ Ал-и мор-и дал-и жигүүртэ-и мэт хурдалж ирэв?Энэ өгүүлбэр шүлгийн мөр гэвэл уншихад хэр байна даа?
манай гэр бүл зургуулаа энэ шинэ дүрэм мөрдөгдөөд ирвэл энэ 6 хүнээс 5 нь бичиг баримтаа солиулах хэрэгтэй болждээ угаасаа ххятадууд төр тэргүүнд байгаа болохоор л тэр байхдаа
Нээрээ, эх хэлийг үгүйсгэж, гаж буруугаар нь дуудаж байдаг ямар их эрх мэдэлтэй, ямар том хүмүүс вэ? ТА НАР ЯМАР ТОМ ХҮМҮҮС ВЭ?Хөгшин хонины насгүй болчихоод эх орондоо, Монголд багтаж шингэх газаргүй боллоо доо хөөрхий. Бас та нарын өдий хүртэл хийсэн, бүтээсэн зүйл чинь ”нөгөө эргүүгийн бичсэн ном ш дээ” гэж хэлэгдэх хувь тавилантай байжээ. Үр хүүхдүүд чинь яаж хүний нүүр харна даа. Найз нөхөд, хамт ажилладаг хүмүүс нь гээд бүгд л та аав, өвөө нөгөө гаж хэлээ засаад, төгс төгөлдөр хэлээр ярьж, бичиж байна уу? гэж амаа асуулгаж ээ хөөрхий
За боль доо ямар мэдрэлийн гажиг ийм юм хийж суудаг байнаа дүрмээ сурч чадахгүй оюуны тураалтан ингэнэ,эсвэл монголыг устгах нууц бодлогоор хятадын тагнуул ингэнэ, ийм солиорол ярьж бичээд явж байдаг манжийг зайлуул, бичиг үсгээр оролдоно гэдэг чинь тусгаар тогтнолд халдаж буй хэрэг тэр өвчтөнг хятадын сэтгэцийн эмнэлэгт нь хүлээлгэж өг эх орноосоо үтэр түргэн зайлуул
er n ene sanaachlagiig anh hen gedeg novsh n gargasan yum boloo. bid nariin hel usaar oroldohiig hen tedend zuvshuursun yum be. ene ch arai heterch bainaa. hen ene teneguudiin durmeer bichih yum be. erunhiilugch horig tavih bailgui dee.
Намайг 90-донд хүүхэд байхад манай ангийн юм сурдаггүй хүүхдүүд чээж бичигт одооны гарах гээд байгаа дүрмээр бичдэг байжээ гэж бодогдмоор санагдаж байна шүү Дээрхийг уншаад инээгээд уйлмаар болж байна шүү
khutsdag khaltruud we . ta nar mongol khelnii khuwi zayag shiidekhguy shuu
bid nar haashaa yavaad bnaa?
Энэ шинэ дүрэм арай биш юм аа. Үүнийг ёстой л юм сурдаггүй болон эрлийз хурлийзуудад л зориулжээ. Төр улсын бодлого гэж байна уу. Ийм юм хийснээс зүгээр л өөр өөрсдийнхөөрөө бич гэсэн нь дээр биш үү. Ядаж зардал маргаан гарахгүй. Ном сонин засахгүй. Чаддаг нэг нь дүрмээрээ бичээд чаддаггүй нэг нь өөрийнхөөрөө бичсэн болоод д байж байя, Зардал мөнгө л битгий гаргаарай даа, гуйя
Нэртэйгээр нь бїх хїн нэрээ хойноос нь хєрвїїлж бич гээд хуульчилчихаач ээ. Будаач будаач гэхээр сахлаа биш бїр ичимдэгээ хїртэл будчихаач. Бас эрдэмтэн нэр сэтэр зїїчихжээ хєєрхий.
Шал тэнэг юм хийх юм. Би лав хуучнаараа бичсээр л байх болно.Эрхэм тэнэг эрдэмтэн нэртэитүүхэнд нэрээ үлдээх гэсэн хэнээтэнүүд. Ямар ч баисан та нар муугаар нэрээ үлдээх гавияа байгуулж байх шиг баина даа. Энэ хэлээ үстгахад монгол хэлнии багш нэр их үүрэг гүицэтгэж байна даа. Дунд сургуулиин сурагчидиин дунд зөв бичдэг хүн бараг алга баина шүү дээ.
Шал тэнэг юм хийх юм. Би лав хуучнаараа бичсээр л байх болно.Эрхэм тэнэг эрдэмтэн нэртэитүүхэнд нэрээ үлдээх гэсэн хэнээтэнүүд. Ямар ч баисан та нар муугаар нэрээ үлдээх гавияа байгуулж байх шиг баина даа. Энэ хэлээ үстгахад монгол хэлнии багш нэр их үүрэг гүицэтгэж байна даа. Дунд сургуулиин сурагчидиин дунд зөв бичдэг хүн бараг алга баина шүү дээ.
Шал тэнэг юм хийх юм. Би лав хуучнаараа бичсээр л байх болно.Эрхэм тэнэг эрдэмтэн нэртэитүүхэнд нэрээ үлдээх гэсэн хэнээтэнүүд. Ямар ч баисан та нар муугаар нэрээ үлдээх гавияа байгуулж байх шиг баина даа. Энэ хэлээ үстгахад монгол хэлнии багш нэр их үүрэг гүицэтгэж байна даа. Дунд сургуулиин сурагчидиин дунд зөв бичдэг хүн бараг алга баина шүү дээ.
Шал тэнэг юм хийх юм. Би лав хуучнаараа бичсээр л байх болно.Эрхэм тэнэг эрдэмтэн нэртэитүүхэнд нэрээ үлдээх гэсэн хэнээтэнүүд. Ямар ч баисан та нар муугаар нэрээ үлдээх гавияа байгуулж байх шиг баина даа. Энэ хэлээ үстгахад монгол хэлнии багш нэр их үүрэг гүицэтгэж байна даа. Дунд сургуулиин сурагчидиин дунд зөв бичдэг хүн бараг алга баина шүү дээ.
Хийх юмаа олж ядсан новшнууд шүү нээрээ
Үсэгнүүд хаслаа, хүний сурсан зүйлс нэмэгдэхгүй хасагдахгүй. Тиймээс дэмий юм хийж, амьдралынхаа алтан цагийг үрэх ямар шаардлага байна аа. Боловсролын салбарт тийм их мөнгө илүүддэг юм бол чанартай хэдэн математик, физикийн багш нар бэлдээч. Дандаа нийгмийн ухааны багш нар байх юм
ЭНЭ ХЭДЭН ҮСЭГ МОНГОЛЧУУДАД ЕРӨӨСӨӨ ГАЙ БОЛООГҮЙ ГАЙ БОЛОХ Ч ҮГҮЙ ЯАГААД ИНГЭХ БОЛСОН НЬ ОЙЛГОМЖТОЙ ШҮҮ ДЭЭ ХЭДЭН НӨХДҮҮДИЙН Л ХИЙЖ БАЙГАА БИЗНЕС ТИЙМ БОЛОХООР МОНГОЛЧУУД МИНЬ ҮҮНИЙ ЭСРЭГ ХӨДӨЛГӨӨН ӨРНҮҮЛЦГЭЭЕ ЭЭ. ЯАВЧ ЗӨВШӨӨРЧ БОЛОХГҮЙ ЗУУГААД ЖИЛ ХЭРЭГЛЭЖ ДАСАЛ БОЛЧИХСОН ҮСГҮҮДЭЭ АВЧХАЯАД ГАДААДААР ЯРЬЖ БАЙГАА ЮМ ШИГ УНШИЖ БИЧИХ БОЛОХ НЬ БАЙНА ШҮҮ ДЭЭ. БОЛЬЦГОО Л ДОО НААД БИЗНЕС ЧИНЬ БҮТЭХГҮЙ ЯДАРЧ БАЙГАА АРД ИРГЭД БИД Л ХОХИРЧ ҮЛДЭНЭ ЯАСАН ХИЙХ ЮМ АА ОЛЖ ЯДСАН АМЬТАД БАЙДАГ БАЙНА АА.
Аргагүй ч юмуу даа, засгийн эрхэнд ихэнх нь хужаа гарал үүсэлтэй юм чинь, Миний МОНГОЛын хэлээр ярих гэж хэцүүдэж байгаа байх л даа хөөрхийс :)
Adrchilsann namiig bolovsrolgui hulgaichuudaa boltsgoo hiih umaa l hii bitgii iluu umand hoshuu dur. Ulaanbaatarhotiin Suhbaatariin talbaid Halgdsan 20000 turiin alban haagchiin hamt temtseh bolno shuu