Буриадын тэргүүн Алексей Цыденов: Монголоос орос руу татваргүй мах нийлүүлэх саналтай байна

Буриадын тэргүүн Алексей Цыденов Дархан хотод болсон хөдөө аж ахуйн салбарын форумын үеэр Монголтой хөдөө аж ахуйн салбарт хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлэх үндсэн чиглэлийг тодорхойлжээ.

Энэ үеэр Алексей Цыденов хэлэхдээ "Хөдөө аж ахуйн цогцолборын хамтын ажиллагаанд бид өнөөдөр нэгдүгээрт Монголоос Орос руу мах нийлүүлэх саналыг тавьж байна. Өнөөдөр нийлүүлэлт аль хэдийнээ эхэлсэн, татваргүй. ОХУ руу 5000 тонн мах татваргүй нийлүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаа. Мах нийлүүлэхэд Оросын хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний аюулгүй байдал, чанарын хяналтын байгууллагын шаардлага бий. Энэ шаардлага хэцүү ч гүйцэтгэж болохоор юм. Одоо Монголд энэ шаардлагад нийцэх үйлдвэрлэл байна. Нийлүүлэлт хийгдэж байна. Бид нийлүүлэлтийг өргөжүүлэх хэтийн төлөвийг харж байна. Ялангуяа Евразийн эдийн засгийн холбоотой махыг татваргүй оруулах тусгай гэрээ байгуулах боломжийг харж байна. Хоёрдугаарт, бид угаасан хонины ноос авахад бэлэн байна. Бүгд найрамдах Буриад улсад боловсруулах боломж бий" гэжээ.

Мөн тэрбээр, Хөрөнгө оруулалтын хамтын ажиллагааны хэтийн төлөвийг бид харж байна: Өнөөдөр Монголд бид үржүүлгийн байр барихаар бэлтгэж байна, эхний шатанд 10 мянган толгой гахай үржүүлнэ. Хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 60 тэрбум рубль, үүнээс 15 тэрбум нь өөрийн хөрөнгө, 45 тэрбум нь татсан хөрөнгө юм. Энд би Монголын банкуудаас зээл авах хөрөнгө оруулагчийг Монголд бий болгох тал дээр дэмжиж ажиллахыг Монголынхоо нөхдөд уриалмаар байна. Үүний зэрэгцээ Зүүн Сибирийн гахайн аж ахуй нь Бүгд найрамдах Буриад улсад сайн туршлагатай. Одоогийн байдлаар гахайн тоо 140 мянга, үйлдвэрлэлийн хэмжээ жилд 27 мянга орчим тонн мах байна. Хөрөнгө оруулагч Монголд хөрөнгө оруулахад бэлэн байна.

Суулгац нийлүүлэх. Бид түүнчлэн жимс, жимсгэний суулгацыг Ерөнхийлөгчийн тэрбум мод хөтөлбөрийн хүрээнд нийлүүлэх боломжтой. Бид 2.5 мянган суулгацыг үнэгүй нийлүүлээд зогсохгүй Монгол Улсын Сэлэнгэ, Төв аймгуудад өөрсдөө тарьсан. Дээрээс нь бид 2 сая нарсны үрийг Монголын талд шилжүүлж, цаашид хамтран ажиллахад бэлэн байна.Боловсон хүчний сургалт. Буриадын улсын хөдөө аж ахуйн академид Монголоос олон оюутан суралцаж байна. Тэд төлбөртэй суралцдаг, төлбөргүй олон газар байдаг. Гэхдээ эрэлт жил бүр нэмэгдэж байна. Агрономич, малын эмч, малын техникч, өөрөөр хэлбэл хөдөө аж ахуйн салбарт эрэлттэй бүх мэргэжлүүдээр сурч байна.

Тариалахаас өмнө ашигладаг био идэвхт бодисын хөгжил, ган гачиг, хортон шавьжид тэсвэртэй байдал, ургац нэмэгдсэн. Манай хоёр улс байгалийн ижил нөхцөлтэй учраас Монголын талд ч бас энэ бүтээгдэхүүнийг авч үзэхийг санал болгож байгаа. Энэ нь юуны түрүүнд үр тариа нэмэгдэхэд тустай.  Хөдөө аж ахуйн машин: хөрөө, тармуур, ачих бүх техник. Бид энд хамтран ажиллах боломжтой.

Монголын тал Буриадад хөрөнгө оруулахад бидэнд давуу тал бий. Лааз үйлдвэрлэхэд Монголын хөрөнгө оруулагч хөрөнгө оруулсан. Шугам нь 36 сая лааз үйлдвэрлэх боломжтой бөгөөд энэ үйлдвэрлэл аль хэдийнээ ажиллаж байна.  Мэдээжийн хэрэг, газар тариаланд ашиглаж болох нисгэгчгүй агаарын тээврийн хэрэгсэл гэх мэт нь газар нутгийг хянах, химийн бордооны хэрэглээг хянах, хөрсний нөхцөл байдал, чийгшил, хортон шавьжтай тэмцэх гэх мэтийг хянах боломжтой. Төрөл бүрийн ангилалтай, юуны түрүүнд агаарт 7 цаг ажиллах, 700 км-ийн нислэгийн хүрээ бүхий 30 килограммын ангилал нь сонирхолтой байх болно. Бид хамтран ажиллах боломжтой. Энэ мэт олон чиглэл байна, Буриад улс хамтран ажиллахад нээлттэй гэж Буриадын тэргүүн дүгнэжээ.