Трэндээс залхах шинэ трэнд: Хайп дээр хэрхэн мөнгө хийдэг вэ!

Манай гарагийн охид, бүсгүйчүүд Хэйли Биберийг даган дуурайж, Rhode уруулын тинтэд дурлаж, clean girl aesthetic трэндийг дагаж байсан нь өчигдөрхөн. Дараа нь 2000 оны гоо зүй, үслэг хүрэм, улаан сарнайн баглаа, мафичны эхнэрийн вайб трэнд болсон. Загвар, трэнд өдөр бүр биш юм гэхэд долоо хоног тутам өөрчлөгдөж, хоцрохгүйн тулд Z үеийнхэн дэндүү их мөнгө зарна. Үүн дээр  өөрсдөд нь юу таалагддаг, тэд ер нь хэн гэдгээ ойлгохгүй айдаст автана. Яагаад Z үеийнхэнд трэндээс татгалзах нь шинэ трэнд болсон бэ?

Шинэ хэлбэрийн шаталт

Асар их бичил трэндүүдээс болж Z үеийнхэн шинэ хэлбэрийн шаталттай нүүр тулж байна гэж “The New York Times” хэвлэлд бичсэн нь бий. Тэд заавал хэрэглэх, ядаж мэдэх ёстой шинэ үгийн трэнд, алдартай брэнд, загварын тодорхой трэндүүдийг эцэс төгсгөлгүй дагасаар залхаж байна. Аливаа үеийнхэн, ялангуяа залуус тодорхой чиг хандлагын нөлөөнд автаж байдаг. Харин Z үеийнхний ихэнх төлөөлөл нийгмийн сүлжээний нөлөөний улмаас илүү ноцтой стресст орж байна. Тэдэнд амьдралдаа ямар нэгэн юм алдаж байгаа мэт мэдрэмж төрнө.

Бичил трэнд гэдэг нь хэдэн долоо хоногоос хэдэн сар хүртэл үргэлжилдэг асар богино настай загварын чиг хандлагыг хэлнэ. Моод 20 жилийн циклээр хөгждөг стандарт бий.

TikTok зэрэг нийгмийн сүлжээнээс орчин цагийн хэрэглэгчдэд орж ирдэг бичил трэндүүд зөвхөн хувцас болон бусад эд хэрэглэл төдийгүй амьдралын хэв маягт хүртэл хамаатай болжээ. Хэдэн цагт сэрэх, юу идэх, чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрүүлэх, хаана ажиллах, ер нь ажиллах хэрэгтэй эсэх гээд л…

Энэ бүхэн хувь хүнээ өөрчлөхөд зориулсан зардал шаардана. Z үеийнхэн юу болж байгааг ойлгохгүй байна гэж хэлж болохгүй. Эсрэгээр тэд нийгмийн сүлжээ, fast fashion илүү их худалдан авалт хийхэд хүргэж байгаа талаар, ашиг орлогын төлөө маркетингийн мэргэжилтнүүд тэдний өөртөө итгэлгүй байдлыг ашиглаж буй талаар видео хүртэл хийж байна. Гэвч трэндээс залхах байдал нь хэт их хэрэглээг зогсоохгүй байгаа нь хачирхалтай гэж “Fashion Journal” хэвлэл онцолсон байна. Z үеийнхэн хэрэглээндээ илүү хариуцлагатай хандахыг хичээж байгаа ч боломжоосоо илүү их мөнгө зарсаар, үүний тулд мөнгө зээлсээр л байна. Эцсийн дүнд, трэндээ дагах гэмгүй нэг хүсэл хэт их хэрэглээний төдийгүй айдас түгшүүрийн эх үүсвэр болжээ. Нийгмийн сүлжээ эл айдсыг зөвхөн нэмэгдүүлж байна. Маклин сэтгэцийн эмнэлгийн судлаачдын үзэж буйгаар, ихэнх алдартай платформыг дасал үүсгэхийн тулд бүтээдэг байна. Эл дасал нь сэтгэл гутрал, нойргүйдэл, ой тогтоолт муудах, тэр бүү хэл хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцоог гэмтээхэд хүргэх нь бий.

Нийгмийн сүлжээ зөвхөн шинэ трэнд үүсэх явцыг хурдасгаад зогсохгүй худалдан авалтыг өдөөхийн тулд шинэ функц, алгоритмыг нэмсээр байна. TikTok, Instagram зэрэг нь өөрийн платформдоо интернэт дэлгүүрүүдийг нээсээр. Урьд өмнө хүмүүс дараалалд зогсох хугацаанд тухайн эд зүйл нь үнэхээр хэрэгтэй эсэх талаар бодож амждаг байж. Харин одоо цагт хуруугаараа нэг л товшиход хүссэн бараа нь хүргэгдэн ирнэ. Үүний л дараа бид хэрэгтэй байсан эсэх талаар бодож эхэлнэ.

Fast fashion буюу түргэн загварын компаниудад энэ нь асар их ашиг авчирна. Дэлхийд алдартай Хятадын Shein гэхэд зах зээлийн үнэлгээгээ зургаан жилийн дотор 13 дахин өсгөж, 66 тэрбум ам.долларт хүргээд байна. Тус компанийн захирал Молли Мяогийн ярьснаар, тус брэндийн сайтад өдөр бүр 700-1000 шинэ төрлийн хувцас, эд зүйлс гарч ирдэг байдаг аж.

Бүх бичил трэнд нь богино хугацаанд хэрэглэгдэх бараа бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, борлуулалтыг дэмжихэд чиглэгдсэн байдаг. Тухайн бүтээгдэхүүн нь хүссэн ч хүсээгүй ч удалгүй хоцрогдож эсвэл чанар муу учир хэрэглэх боломжгүй болно. Эллен Макартур сан, McKinsey төвөөс явуулсан судалгаанаас үзвэл 2004 онтой харьцуулахад тухайн нэг хувцсыг өмсөх тоо 36 хувиар буурчээ. Таван хувцас тутмын гурав нь хаягдаж эсвэл шатаагддаг байна. Fast fashion брэндүүд жилд 100 тэрбум шинэ хувцас үйлдвэрлэж байгаа нь 2000 онтой харьцуулахад хоёр дахин өсжээ. Өдгөө трэндүүд тогтвортой эрэлт бий болгохоо больж, зөвхөн зуурдын сонирхол төрүүлдэг болсныг шинжээчид онцолж байна. Худалдан авалтад мөн хямд үнэ нөлөөлж байна. Shein л гэхэд 3.5 ам.долларын үнэтэй хувцас гаргаж байгаа.

Маркетингийн мэргэжилтнүүд бичил трэндийг зөвхөн бараа бүтээгдэхүүн төдийгүй амьдралын хэв маягт нэвтрүүлэх замаар ашиглаж байна. Тухайлбал, Clean girl aesthetic, It-girl, Y2K нь хувцасны загвараас гадна эрхэлж буй ажил, орлогын түвшин, амьдралын хэв маяг юм. Ийм төрлийн дүрс бичлэгт алдартнууд тодорхой брэнд өмсөж, тодорхой дэлгүүрт шоппинг хийнэ. Тэд шууд бараа бүтээгдэхүүн зарахгүй ч тэдний амьдралын хэв маягийг дуурайдаг хэрэглэгчдийг занганд оруулдаг. Мэдээж хэрэг тухайн худалдан авалт тэднийг цоо шинэ хүн болгохгүй тул урам нь хугарч, түгшүүрт автан, сэтгэл гутралд орно. Үүнийгээ тэд шинэ худалдан авалтаар эмчилнэ.

Хувь хүн ба вайб

TikTok сүлжээний цагийн зүү IT Girl aesthetic-ээс office syren core, librarian core зэрэгт шилжих бүрд трэндээр өвчилсөн Z үеийнхэнд хувцасныхаа шүүгээг шинэчилж, шинэ хувь хүний дүрд орох хэрэг гарна. Зөвхөн хувцсаа шинэчлэхээс гадна трэнд болж байгаа ном унших, трэнд шошготой ус уух хэрэгтэй.

Хүн төрөлхтний түүхэнд анх удаа бага наснаасаа эхэлж ямар нэгэн бараа авахыг шахуулсан бүхэл бүтэн нэг үе өсөж, нас биед хүрээд байна гэж шинжээчид онцолжээ. 2000 оноос хойш төрсөн хүний худалдан авагчийнх нь зан чанарыг хөлд орохоос нь өмнө судалж, таамаглаж, загварчилсан байсан учир өөрийнхөө хувь хүн, үнэт зүйлс, хүслийг тодорхойлоход хэзээ хэзээнээс төвөгтэй болжээ.

Сэтгэл судлаачдын хувьд энэ бол ноцтой асуудал. Бичил трэндүүд залуусыг хувь хүнийхээ мөн чанараас татгалзаж, трэнд болж байгаа гоо зүйн хэлбэрт баригдахад хүргэж байна. Орчин цагийн ертөнц, ялангуяа интернэт, нийгмийн сүлжээний нөлөөлөл биднээс шинэ стандартуудад байнга дасан зохицохыг шаардаж, улмаар оюун санааны хэт ачаалалд оруулж байна. Бусдын адил байх гэсэн хүсэл биднийг онцгой болгодог тэр чанаруудаа алдахад хүргэж байна.

Харин маркетингийн мэргэжилтнүүд бичил трэндүүдийн ач холбогдол тийм ч их биш гэж үзэж байна. Дэлхийн хэмжээнд явуулсан судалгаанд оролцогчдын 43 хувь нь тухайн үед трэнд болж байсан трендүүдийн талаар сонсоогүй байжээ. Талаас бага хувь нь тухайн трэндийн талаар сонссон, оролцож байжээ. Өөрөөр хэлбэл, дийлэнх хүмүүс бичил трэндийн талаар ойлголтгүй байна гэсэн үг.

Зарим шинжээчид тэдэнтэй мөн санал нэг байна. Хэт олон байх тусам трендийн ач холбогдол буурч байна. 1968 онд эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй, эмэгтэй хүн ч гэсэн өмд өмсөж болно гэсэн санаагаараа зах зээлийг эргүүлж, хувцасны загварт хувьсгал хийж байсан Ив Сэн-Лораны үеийнх шиг эффект үгүй болжээ.

Трэндийн эрин үед хэрхэн амьдрах вэ? 

Брэндүүд ч гэсэн тогтвортой хөгжлийг чухалчлах ёстой гэж шинжээчид онцолж байна. Хэрэглэгчдийн 66 хувь брэндүүдийг хэт их хичээсэн гэж үзэж байна. Урт хугацааны үнэт зүйлсийг бүтээхийн тулд брэндүүд зөвхөн трэндийг дагаад зогсохгүй шинэчлэл, тогтвортой байдлыг хослуулах замаар өөрийн гэсэн онцгой “ДНХ” хадгалж үлдэх ёстой. Жишээ нь тансаг зэрэглэл гэсэн тодотголтой ихэнх брэндүүд өөрийнхөө сонгодог стиль, онцлогоо алдалгүйгээр шинэ трэндүүдэд дасан зохицож байна.

Брэндүүд зөвхөн бүтээгдэхүүнээ бус мөн философио худалдах ёстой. Жишээ нь Hermès бүхэл бүтэн амьдралын хэв маяг, Jacquemus сэтгэл зүйн өгүүлэл болсон билээ.

Сэтгэл зүйчдийн үзэж буйгаар, трэндийн хамаарлаас ангижрах цорын ганц арга бол өнгөн талыг бус үнэт зүйлсээ чухалчлах явдал. Трэндээс залхах үзэгдлийг даван туулахын тулд өөрийнхөө хэрэгцээ, сонирхлыг дагах нь чухал. Өөрийгөө ойлгох нь цаг үеэ дагах хүсэл, жинхэнэ өөрийгөө илэрхийлэх эрмэлзлийн алтан дунджийг олоход тус болно гэж шинжээчид зөвлөжээ.

Загварын хязгааргүй их трэнд, сонголтоос залхсан Z үеийнхэн өөрсдөө хэрэглээгээ хазаарлах, трэндээс татгалзах шинэ трэндийг бий болгож байна. Хэрэглэхгүй байх үзэл баримтлал цаашид улам дэлгэрнэ гэж шинжээчид үзэж байна. Z үеийнхэн үнийн өсөлт, эдийн засгийн тогтворгүй байдлын улмаас санхүүгийн асуудалдаа илүү ухамсартай, нухацтай хандаж эхэлжээ. Тэр бүү хэл No buy 2025 трэнд гарч иржээ. Энэ хүрээнд залуус бүтэн жилийн турш хэрэгцээгүй худалдан авалт хийхээс татгалзах аж. Гэхдээ брэндүүдэд сандрах хэрэг байхгүй. Учир нь чиг хандлагууд хэрэглэгчдийн сонголтод нөлөөлсөөр л байна. Хүмүүст нийгэмд хүлээн зөвшөөрөгдөх нь үргэлж чухал байсан.