Эх орондоо ирэгсэд Монголдоо эрхлэхгүй бол хаана эрхлэх юм бэ

Франкфуртын нислэгээр ирсэн гэх хэсэг иргэд ая тухтай газар очмоор байна гэж жаахан хэл ам таталсан юм уу даа. Гэтэл өчигдөр тэдний нэгнээс нь ковид гэгч нь илэрчихжээ. Ялангуяа цахим орчинд “Яах гэж ирсэн юм”, “Төр халамжилж байхад олон юм хуцалгүй заасан газар нь хэвт” гэх зэргээр баахан гадуурхаж байна. Зовох цагтаа яваад очиж болохгүй бол эх оронтой хүн гээд яах юм бэ. Ер нь тэгээд тусгаарлалтад орсон хүмүүсийг ингэж элдвээр хэлдэг болсоны хамгийн том буруутан нь төрийн хариуцлагатай алба хашиж байгаа хүмүүс шүү. Эрүүл мэндийн яам, Улсын онцгой комиссын Шуурхай штаб гэх мэтийн нөхдүүд өнгөрсөн хоёрдугаар сараас хойш л “Гадаадаас ирж тусгаарлалтад орсон хүмүүс чинь ингээд байна, тэгээд байна” гэсэн явган ховыг бараг өдөр бүр нийгэм рүү цацсан. Түүнийг нь цахим орчинд цагаа нөгцөөгчид дэвэргэлээ. Цахимжсан сэтгүүл зүйн хандалтын уралдааны гор ч их байлаа. Анхандаа хэвлэлийнхэн төрийн байгууллагуудын талд орж гадаадаас ирэгсдээ баахан л зүхсэн. Одоо бол залхаад тоохоо больжээ. Гэхдээ л дээр дурдсан байгууллагууд мэдээлэл хийх бүртээ ямар нэг “чулуу хаядаг” хэвээрээ байна. Төр гэдэг дэлхийн хаана ч эцэг, эхтэй адилтган зүйрлэгддэг эд. Тэгвэл хүүхдээ хүний нутгаас зовж ирээд жаахан ааш гаргахад нь цэхэлзээд байдаг ээж байх уу. Нэг хүүхдээ нөгөөгөөр нь зодуулах гээд хов зөөгөөд явдаг аав байдаг юм уу. Яг ийм л харагдаж байна.

“Ой мод урттай богинотой. Олон хүн сайнтай, муутай” гэдэгчлэн тусгаарлалтад байгаа хүмүүс дотор болдоггүй нөхөд мэр сэр бий л байх. Тэгж ярих юм бол сайн өдөр, муу өдөр хүн бүхэнд тохиолддог юм. Бас “Та нарыг авчирлаа, боллоо” гэсэн шиг хандаж ширээн дээр унтуулж, бантан дөхүүлээд орхисон газар ч бий. Ийм хэмжээний нүсэр ажилд дунд янз бүрийн алдаа, эндэл гарах бол байна. Төр ч боломжоороо ажиллаж байгаа болохоор буруутгаад байх хэрэггүй. Хөл хорио, гэрийн тусгаарлалтын урт хугацаанд юу эс болох вэ дээ. Хэлэх гэсэн санаа маань гэвэл өнгөрсөн хугацаанд “Ковид-19”-ийн эсрэг арга хэмжээ авсан төр засгаа өчнөөн магтлаа.

Тэнд ажиллаж байгаа мянга мянган баатарлаг эмч, ажилчдыг магтаад зогсохгүй зүйл бүрээр алдаршуулж, урамшуулах ёстой. Харин эмч гэхээсээ энэ цаг үед салбарын удирдлагад ажиллаж, мэдээлэл хийдэг хэдэн хүн л “баатар”-ууд болчихоод байгаа. Тэднийг чинь ч гэсэн ард түмэн хүндэлж байна. Шуурхай штабын хурандаа нарын чинь хурц тод үгийг зөв, шударга гэж харж байгаа. Ингээд байхад улам тодрох гээд өвчигнөөд байх хэрэггүй юм. Хэтэрхий хөнгөдөөд байна. Явган хов зөөх төрийн ажилд тохирохгүй. Гадаадаас ирсэн хүмүүс бол бидний ах дүү, анд нөхөд, адилхан монголчууд. Зугаалж наргихаар явсан хүн цөөхөн дөө. Өвчин зовлонгийн шалтгаанаар, сурч боловсрохоор явсан хүмүүс бий. Амьдрал хөөж хар бор ажил хийхээр зорьсон нь олонх болно шүү. Тэндээ хөлөө олохоороо дүүгээ, хүүгээ, ээж ааваа газар үзүүлэхээр аваачсан ч биз. Амьдрал ийм л энгийн байдаг. Хамгийн гол нь тэд бүгдээрээ хамгаалуулах хуультай, харж хандах эх оронтой хүмүүс. Тэдний эрхийг нь хангахын тулд төр байдаг юм. Төр төмөр нүүртэй юм бол зарим тохиолдолд бас дүлий байх ёстой. Хэсэг хүн ингэлээ гээд нийтээр нь яллах гээд хагаралдуулаад байх нь муухай байна аа. 

За жаахан тодорхой болгоё. Мэдээний тойм эргээд харахад хоёрдугаар 29-нд ЭМЯ-наас мэдээлэл хийх үеэр тус яамны Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний газрын дарга Я.Буянжаргал “Жаргалантын аман дах сувилалд байгаа БНСУ-ын Дэгү, Пусан чиглэлээс ирсэн 17 иргэн бий. Дээрх иргэд халуунаа хэмжүүлэхгүй гэсэн зөрчил гаргасан. Бид цагдаагийн байгууллагад мэдээлсэн” гээд ярьж. Гуравдугаар сарын 5-нд ЭМЯ мэдээлэл хийх үеэр ЦЕГ-ын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга, цагдаагийн хурандаа Ж.Амгалан “Багабаян амралтад байгаа Хөвсгөл аймгийн харьяат иргэн Б гэгч эмэгтэй өөрөө сувилагч байж бусдыг эндээс гарья гэж турхирч жагсаал маягийн юм хийх гэсэн. Мөн Улсын хоёрдугаар эмнэлэгт тусгаарлалтад байгаа нэг иргэн ачаа тээшиндээ авчирсан согтууруулах ундааны зүйлээ өөрөө уусан, бусдад саванд хийж тараах гэж оролдсон, зарим нэг өрөө тасалгааны хаалга үүдийг татсан зөрчил гаргасан” гэсэн байна. Гуравдугаар сарын 31-ны ЭМЯ-ны мэдээллийн үеэр тус яамны Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний газрын дарга Я.Буянжаргал “Иргэд өрөө жижигхэн байна, нохойны хоол өгч байна, ХӨСҮТ-д хэвтэхгүй, Өргөө амаржих газарт хэвтмээр байна гэдэг шаардлага тавьж байна. Эмчийн өөдөөс жимсний чанамалтай талхаа шидэж, мөөгтэй хуурга идэхгүй гэж уйлж, хоорондоо зодолдож байна” гэжээ. 

Дөрөвдүгээр сарын 29-ны Улсын онцгой комиссын Шуурхай штабын мэдээллийн үеэр ОБЕГ-ын тэргүүн дэд дарга, бригадын генерал Г.Ариунбуян “Бид хоёрдугаар сарын 1-нээс хойш нийтдээ 4300 гаруй иргэнээ татан авсан. Эдгээр иргэдийн 2195 буюу 1.7 тэрбум төгрөг тусгаарлах байрны зардалд орсон. Эндээс 60 иргэн нийт 39.5 сая төгрөгийн төлбөрөө төлөөгүй байгаа” гээд араас нь хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн хүмүүст хариуцлага тооцно гэх зэргээр ярьсан байна. Зургаадугаар сарын 10-нд шуурхай штаб мэдээлэл хийх үеэр ЦЕГ-ын Нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны дарга, цагдаагийн хурандаа Ж.Амгалан “Талх ухаад тамхи хийх, цэвэр усны саванд архи нуусан байх жишээтэй” гэх зэргээр ярьжээ. Сүүлд энэ сарын 24-нд Шуурхай штабын мэдээллийн үеэр Улсын онцгой комиссын Шуурхай штабын дарга, хурандаа Б.Ууганбаяр хэлсэн үгэндээ “Баянхангай амралтын газарт тусгаарлагдсан, ихэвчлэн Солонгос улсын цагаачлалын албанд байсан иргэд архидан согтуурсан” гэжээ. Мөн л архи нууж оруулсан, сувиллын газрын матрас дээр хүүхдээ шээлгэж байна гэх мэтчилэн ярьжээ. Энэ бол өнгөц түүж авсан хэдхэн жишээ. Бүгдээрээ гадаадаас ирсэн хэдийгээ энд байгаа бусдаар нь нулимуулах гэсэн үйлдэл юм даа. 

Хөндлөн банз өрчихсөн биш, хүн цуглуулсан юм чинь янз бүрийн л явдал гарна. Өвчин зовлон, гам дэгтэй, жирэмсэн гээд янз бүрийн хүн бий. Хүүхэд матрас дээр шээх бол бүр наад захын асуудал шүү. Энд ирчихсэн хөөрч догдлоод элдэв хэрэг тарьчих гээд байгаа нь харин ч өхөөрдмөөр биш юм уу. Эх оронтой хүн ингэж эрхэлдэг юм. Эх оронтой байхын сайхан нь энэ. Тэнд болсон аар саар явдал төрийн албан тушаалтны амаар биш тэнд ажиллаж байгаа хүмүүсийн яриагаар гараад, ам дамжуулан инээж хөөрч хуучлах зүйл гэж бодогдоод байна. Өвчин тархаахгүй байгаа нь сайн байна. Энэ бүхнийг хийж байгаа хүмүүст ч талархаж байгаа. Гэхдээ ямар ч эмч хүн янз бүрийн ааштай хүнтэй нүүр тулж үзсэн л байдаг. Мэргэжлийн онцлогтой холбоотой тэр зэргийн юмыг даваад, давраад байгааг нь загнаад ажиллаж байдаг юм. Хэдэн хүн хэдэрлэснээс болоод монголчууд эмч, сувилагч, цагдаагаа хүндэтгэхээ больчихгүй ээ. Харин ард түмнээс оноо цуглуулах гээд албан тушаалтай хэд нь битгий монголчуудаа хагаралдуулах гээд бай. Их яривал энэ чинь хуулиар ч хориотой юм шүү.

Эх сурвалж: Өглөөний сонин