АРХАНГАЙ, БАЯНХОНГОР АЙМАГТ “ЦУСНЫ ДАРАЛТ ИХСЭЛТИЙН ЭСРЭГ АЯН” ҮРГЭЛЖИЛЛЭЭ

 Зүрх судасны өвчний нас баралтын тоон үзүүлэлтээрээ манай улс дэлхийд дээгүүрт ордог. Монголчуудын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаанд зүрх судасны өвчин (37%), хоёрдугаарт  хавдар (21%), гуравдугаар осол гэмтэл (13%) орж байна.  Иймээс хувь хүн бүр эрүүл мэнддээ хяналт тавих боломжтойг иргэд олон нийтэд ойлгуулж, мэдээлэл зөвлөмж хүргэх зорилгоор ХААН Банкны нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэгч ХААН Банк сангийн хамт олон уг аяныг санаачлагч П.Н.Шастины нэрэмжит Улсын III төв эмнэлэг, Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн эмч мэргэжилтнүүд хамтран “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг хоёр дахь жилдээ амжилттай зохион байгуулж байна.

   Энэхүү арга хэмжээний хүрээнд өнгөрсөн жил Улаанбаатар хотын хэмжээнд “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг хэрэгжүүлсэн бол өнөө жил зүрх судасны өвчлөл өндөрт тооцогддог, цусны даралт ихсэлтийн статистик үзүүлэлтээрээ улсын хэмжээнд дээгүүр бүртгэгдсэн аймгууд руу үйл ажиллагаагаа чиглүүлэн ажиллахаар болсон юм. Энэ ч үүднээсээ 2018 оны долдугаар сард орон нутаг дахь аяны нээлтийг Булган, Хөвсгөл аймагт зохион байгуулж, нийтдээ 2168 иргэн (эрэгтэй 38.5%, эмэгтэй 61.5%)-д цусны даралт ихсэх өвчний эрт илрүүлэг үзлэг хийж, 280 иргэнд цусны даралт ихсэх өвчин, түүний эрсдэлт хүчин зүйлийн талаарх эрүүл мэндийн боловсрол олгох сургалт явуулж, 578 иргэнийг зүрх судас, зүрхний шигдээс, мэдрэл, тархины харвалт, бөөр, хоол боловсруулах замын эмгэгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэгт хамруулсан билээ.

   Тэгвэл “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг өнгөрсөн долоо хоногт буюу 9-р сарын 17-19-нд Архангай, 9-р сарын 20-22-нд Баянхонгор аймагт амжилттай зохион байгууллаа.

   Архангай аймагт зохион байгуулсан уг аяны хүрээнд нийт 1,508 иргэнийг үзлэг оношилгоонд үнэ төлбөргүй хамруулж, эрсдэлт бүлгийн буюу цусны даралт ихсэх өвчтэй, зүрх судасны өвчин илэрсэн 245 иргэнд УГТЭ-ийн нарийн мэргэжлийн эмч нар үзлэг хийн зөвлөгөө мэдээлэл хүргэж ажилласан байна. Үзлэгт хамрагдсан нийт иргэдийн 91 хувь нь цусны даралт ихсэлт багаас өндөр эрсдэлтэй гэж гарсан нь анхаарал татаж буй үзүүлэлт гэдгийг эмч мэргэжилтнүүд хэлж байна. Үүнээс 245 хүн төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг, оношилгоо хийлгэжээ. Мөн Архангай аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 180 орчим сурагчид “Эрүүл мэндийн боловсрол гэж юу вэ?” сэдэвт сургалт зохион байгуулсан байна.

   Аяны хүрээнд орон нутгийн эмч, мэргэжилтнүүдийг чадавхижуулах сургалт зохион байгуулсан төдийгүй цусны даралт ихсэлтийг эрт илрүүлэх, оношлох, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх, хүн амын дундах даралт ихсэлтийн шалтгаан, нөхцөлийн судалгаа хийх зэрэг зорилтот үйл ажиллагаа хэрэгжүүлсэн байна. Мөн эрүүл мэндийн илрүүлэг үзлэгийг Улсын III төв эмнэлгийн эмч нар аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн эмч, мэргэжилтнүүдийн хамт хийж, нээлттэй өдөрлөгт хүрэлцэн ирсэн иргэдийн цусны даралтыг хэмжиж, биеийн жингийн индексийг тодорхойлсон юм. Түүнчлэн орон нутгийн иргэдэд эрүүл мэндийн боловсрол олгох, цусны даралт ихсэлтэд хүргэдэг эрсдэлт хүчин зүйлс болон түүнээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх тухай зөвлөгөө, мэдээлэл өгч ажилласан байна. Тус аяны хүрээнд хийгдсэн бас нэгэн томоохон ажил бол Архангай аймгийн ХААН Банкны салбарт цусны даралт хэмжих багаж бүхий эрүүл  мэндийн булан байгуулсан явдал юм.  Энэхүү эрүүл мэндийн булан ажиллаж эхэлснээр иргэд банкаар үйлчлүүлэх үедээ цусны даралтаа хэмжиж, тогтмол хянаж байх боломжийг бүрдүүлж өгсөн юм.

   Статистик тоон судалгаагаар Баянхонгор аймагт 2017 онд хэвтэн эмчлүүлсэн 10 мянган хүн тутмын 176,5 нь цусны даралт ихсэлттэй гэсэн дүн гарчээ. Өөрөөр хэлбэл, 100 хүн тутмын хоёр нь цусны даралт ихсэх өвчтэй гэсэн үг бөгөөл энэ нь маш их анхаарал татах үзүүлэлт болохыг эмч нар хэлж байна. Баянхонгор аймгийн  73 эмч сувилагч нарт эхний өдөр буюу 9-р сарын 19-нд сургалт зохион байгуулсан бол хоёр дахь өдөр аймгийн Хөгжимт драмын театрт тус аяны нээлтийг хийж, энэ үеэр 1,400 иргэнийг цусны даралтыг хэмжиж, эрүүл мэндийн илрүүлэг үзлэг хийж, 192 иргэнд УГТЭ-ийн нарийн мэргэжлийн эмч нар үзлэг хийн зөвлөгөө мэдээлэл хүргэж ажилласан байна.

   Цусны даралт ихсэх өвчин бусад олон өвчний суурь болдгийг хүмүүс тэр бүр мэддэггүй.  Өөрөөр хэлбэл, зүрхний  дутагдалд орох, тархинд цус харвах, зүрхний шигдээс болох магадлал өндөр ажээ. Түүнчлэн энэ өвчин эрс залуужиж, хот суурин газрын төдийгүй орон нутгийн хүн амын дунд хурдтай нэмэгдэж буй нь удаан хугацаагаар суугаа ажил эрхлэх, хөдөлгөөний хомсдол, хүн амын дундах таргалалт, зохисгүй хооллолт, амьдралын хэв маяг өөрчлөгдсөн, стресс зэрэг олон хүчин зүйлээс шалтгаалж буй тухай эмч мэргэжилтнүүд хэлж байгаа билээ.

   Аяны тухай мэдээллийг ард иргэдэд урьдчилан түгээх, эрсдэлт бүлгийн иргэдийг урьдчилан бэлтгэх ажилд дээрх аймгуудын Нэгдсэн эмнэлэг, Эрүүл мэндийн газар болон ХААН Банкны тухайн орон нутгийн салбарын ажилтнууд идэвхтэй оролцож, бэлтгэл ажлыг сайтар бэлтгэж ажилласныг онцлон дурдах хэрэгтэй болов уу.

   Мөн аймгийн ЗДТГ-ын удирдлагууд бүх талаар дэмжиж, ард иргэдээ идэвхтэй хамрагдахыг уриалж, цаг үеэ олсон чухал ач холбогдолтой ажил өрнүүлж буйд талархал илэрхийлж байлаа. Иргэд, олон нийтийг цусны даралт ихсэх өвчин, түүний эрсдэлт хүчин зүйлс, хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, дадалд сургаснаар хүн амын өвчлөл, нас баралтын гол шалтгааныг бууруулах боломжтой юм.

   Өвдсөнийхөө дараа биш өвдөхөөсөө өмнө урьдчилан сэргийлж чаддаг эрүүл, хариуцлагатай иргэн байхын тулд та бүхэн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт тогтмол хамрагдаж хэвших нь өөрийгөө болон гэр бүл, хайртай дотны хүмүүсээ хамгаалж чадах чухал алхам юм шүү.